Author :
Abstract
Değer, bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçüdür. İnsanların tutum ve davranışlarının oluşmasında, bu tutum ve davranışların biçimlendirilmesi ya da yönlendirilmesinde değerlerin önemli bir rolü vardır. Değerler eğitimi, genellikle değer oluşturma, ahlak eğitimi, karakter eğitimi ve vatandaşlık eğitimi gibi aşamalar kapsamında ele alınmaktadır. Bu aşamalardan ahlak eğitimi, dış etkilerden sıyrılmış ve özgür bir şekilde yargıda bulunup iyi tutum ve davranışlar sergileyebilen bireyler yetiştirmeyi amaç edinir. Ahlak eğitiminde genellikle sevgi, saygı, sabır, şükür, merhamet, yardımseverlik, hoşgörü, empati kurma, alçak gönüllülük, adalet eşitlik ve dürüstlük gibi evrensel ilkeler kazandırılmaya çalışılır. Değerler eğitiminin ve özellikle de ahlak eğitiminin sağlıklı bir şekilde verildiği toplumlarda düzen, huzur, güven ve mutluluğun meydana gelmesinin yanı sıra o toplumun bireylerinde aidiyet duyguları gelişir.
Bu çalışmada Hz. Nûh’un hem kendi şahsında hem de kavmine tebliğ ettiği hususlarda mevcut olan ahlaki ilkeler tespit edilerek açıklanmaya çalışılacaktır. Kur’ân’da muhtelif yerlerde zikri geçen kıssada, Hz. Nûh’un kavmine birçok ahlaki değeri öğretip kazandırmaya çalıştığı görülmektedir. Hz. Nûh, öncelikli olarak kavmini, tevhid esaslı inanç sistemine göre eğitip ıslah etmeye gayret etmiştir. Bunun yanı sıra onun davet metodunda adalet, eşitlik, sabır, merhamet, iyiliği emretme, kötülükten sakındırma, sevgi, saygı, samimiyet, tevazu, kanaat, fedakârlık, şükür bazen de tehdit ve beddua gibi tutum ve değerler görülmektedir. O, uzun peygamberlik süreci boyunca yaşadığı bütün zorluklara rağmen davetini sürdürüp vazifesini sonuna kadar hakkıyla yerine getirmiştir.
Keywords
Abstract
Value is the abstract measurement which determines the importance of something. Values have an important role in the formation of people's attitudes and behaviours, and shaping or directing these attitudes and behaviours. Values education is generally addressed in stages such as value formation, moral education, character education and citizenship education. From these stages, moral education aims to educate individuals who are free from external influences and freely judge and display good attitudes and behaviours. In moral education, universal principles such as love, respect, patience, thanksgiving, compassion, tolerance, empathy, humility, justice, equality and honesty are tried to be gained. In societies where values education and especially moral education is provided in a healthy way, feelings of belonging to somewhere develop in the individuals of that society as well as order, peace, trust and happiness.
In this study both the moral principles that exist both in the personality of prophet Noah and in the matters in his speech to his people will be determined and explained. In the Qur'an, in the various places havin been mentioned in the story, it is explained that Prophet Noah tried to teach his people many moral values. Firstly, Prophet Noah tried to educate and chasten his people according to the religious cult based on monotheism. In addition, in his invitation method, attitudes and values such as justice, equality, patience, compassion, commanding goodness, avoiding evil, love, respect, sincerity, humility, opinion, sacrifice, thanks sometimes threats and curse are seen. Despite all the difficulties he experienced during the long prophecy, Prophet Noah continued his invitation and fulfilled his duty thoroughly to the end.
Keywords
- Abduh er-Râcihî. Tatbîkü’s-Sarfî. Beyrut: Dâru’n-Nahdati’l-‘Arabiyye. 2009.
- Agitoğlu, N. “Hz. Nuh’un Gemisi ile İlgili Tabiî Katade’den Gelen Bazı Rivayetler Üzerine”. Uluslararası Hz. Nûh ve Cudi Dağı Sempozyumu. ed. Hamdi Gündoğar vd. 285-293. Şırnak: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2014.
- Akbaş, O. “Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış”. Değerler Eğitimi Dergisi 6/16 (Aralık 2008), 9-27.
- Besyûnî, Hâmid Ahmed et-Tâhir. Kasasu’l-Kur’ân. Cezâir: Dâru’l-Besâir, 2005/1426.
- Çağrıcı, M. “Şükür”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/259-261. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
- Çelebi, İ. “Sünnetullâh”. Tu rkiye Diyanet Vakfı I sla m Ansiklopedisi. 38/159-160. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
- Dilmaç, B. İlköğretim Öğrencilerine İnsani Değerler Eğitimi Verilmesi ve Ahlaki Olgunluk Ölçeği ile Eğitimin Sınanması. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1999.
- Gölcük, Ş.; Toprak, S. Kelam (Tarih – Ekoller - Problemler). Konya: Tekin Kitabevi, 5. Basım. 2001.
- Güneş, H. İslam Tarihi Kaynaklarına Göre Nuh Tufanı ve Cudi Dağı. Şırnak: Şırnak Belediyesi Yayınları, 3. Basım. 2020.
- Harman, Ö. F. “Nûh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/224-227. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
- İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmail b. Ömer. Kasasu’l-Enbiyâ. thk. Abdülkâdir el-Arnavut. Dimeşk: Dâru’l-Feyhâ, 1430/2009.
- İbn Kesîr, E. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm, thk. Muhammed Hüseyn Şemsüddîn. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, 2. Basım, 1419/1998.
- İbn Manzûr, E. “vd’a”, Lisânü’l-‘Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâr Sâdır, 3. Basım, 1414/1993.
- Karaman, H. vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
- Kurtûbî, E. el-Câmi’u li Ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî; İbrâhîm Atfîş. 20 Cilt. Kâhire: Dâru’l- Kütübi’l-Mısrıyye, 2. Basım, 1384/1964.
- Kutluay, İ. “Hz. Nûh ve Tûfanla İlgili Rivayetlerin Hadis Tekniği Açısından Değeri ve Bu Rivayetlere İsrâiliyat’ın Tesiri”. Uluslararası Hz. Nûh ve Cudi Dağı Sempozyumu. ed. Hamdi Gündoğar vd. 295-318. Şırnak: Şırnak Üniversitesi Yayınları, 2014.
- Münir, A. Psikolojik ve Sosyolojik Tahlillerle Peygamber Kıssaları ve Davet Metodları. İstanbul: Dua Yayıncılık, 5. Basım, 2019.
- Özdemir, A. “Hadis Kaynaklarında Cûdî Dağı”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (Asos Journal). 9/114 (Mart 2021). 66-77.
- Özkavukcu, Ş. Kur’ân-ı Kerîm’de Peygamber Kıssaları -Günümüz İnsanına Hisseler-. İstanbul: İz Yayıncılık, 2019.
- Özler, M. “Tevhid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/18-20. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
- Râzî, F. Mefâtîḥu’l-Ğayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-ʿArabî, 3. Basım, 1420/1999.
- Rençber, F. “İslam Birliği İnşâsında Bir Engel Olarak Mezhep-Cemaat Taassubu ve Çözüm Yolları”. Mezhep Araştırmaları Dergisi (e-makâlât). 10 (Bahar 2017). 77-102.
- Sırma, İ. S. Peygamberler Tarihi. İstanbul: Beyan Yayınları, 6. Basım, 2019.
- Şâtıbî, İ. el-Muvâfakât. thk. Ebû ‘Ubeyde Meşhûr b. Hasen el-Selmân. 7 Cilt. b.y.: Dâru İbn Affân, 1417/1997.
- Şeker, N. “Hz. Nûh (as) ile İlgili Hadislerin Değeri ve Yorumu”. III. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nûh’un Gemisi Sempozyumu. ed. Oktay Belli. 503-511. İstanbul: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları, 2011).
- Şengül, İ. “Kıssa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/498-501. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
- Şengül, İ. Kur’an Kıssalarının Tarihi Değeri. Ankara: Otto Yayınları, 2019.
- Tabersî, E. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-‘Ulûm, 1426/2006.
- Ulusoy, K.; Arslan, A. “Değerli Bir Kavram Olarak ‘Değer ve Değerler Eğitimi’”. Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi. ed. Refik Turan, Kadir Ulusoy. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi, 3. Basım, 2019. 1-16.
- Ulusoy, K. Karakter Değerler ve Ahlak Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2019.
- Yazar, T. “Toplumsal Yaşam ve Değerler”. Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi. ed. Refik Turan, Kadir Ulusoy. Ankara: Pegem Akademi, 3. Basım, 2019. 95-114.
- Zeydân, A. el-Müstefâd min Kasasi’l-Kur’ân. 2 Cilt. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 1419/1998.
