PROJE UYGULAYAN OKULLAR (PROJE OKULLARI) ‘NIN YÖNETSEL UYGULAMALARININ OKUL MERKEZLİ YÖNETİM AÇISINDAN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Proje okulları toplumun uzun yıllardır beklediği nitelikli eğitimi sunabilme amacına yönelik atılan bir adımdır. Bu beklentiyi karşılamak adına proje okullarına özel bir yönetmelik hazırlanmış ve bu okullar nitelikli okul statüsüne taşınmıştır. Söz konusu okulların sahada bu beklentiyi ne kadar karşıladıkları ve uygulamalarının eğitimde niteliği yakalamayı başarabildiği merak konusudur. Bu çerçevede çalışmanın amacı proje okullarının okul merkezli yönetim anlayışı perspektifinden yönetsel uygulamalarını incelemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntem ve teknikleri ve olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu İstanbul ilinde bulunan farklı okul türlerinden proje okullarında görev yapan yirmi bir okul yöneticisinden oluşmaktadır. Bu yöneticiler seçilirken amaçlı örnekleme türlerinden seçkili örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile oluşturulan görüşme formu kullanılmıştır. Veriler nitel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılarak temalar, alt temalar ve kodlar oluşturulup betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda ise proje okulu yöneticilerinin sorumlulukları oranında yetkilerinin artırılması beklentisinin karşılanmasının gerektiğidir. Bir diğer sonuca göre proje okullarının teorideki uygulamaları ve hedefleri gerçeklikle çeliştiği için beklenen başarı bütünüyle elde edilememektedir. Son olarak proje okulları yönetmeliğinin diğer okulların yönetmeliğinden farklı olarak yetki genişliğine daha fazla alan açılarak düzenlenmesi yönünde bir beklenti olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu amaçla proje okulu yönetmeliğinin beklentileri karşılamak ve başarıyı artırmak için yetki genişliği ve okul merkezli yönetim açısından tekrar ele alınması önerilmektedir.
Keywords
Abstract
Schools (project schools) implementing special programs or projects have emerged as a new method in Turkish national education. The fact that these schools accept students especially by exam and most importantly that their teachers and administrators are selected by these schools have brought these schools to an important position. In this context, the aim of the study is to examine the managerial practices of project schools from the perspective of school-centered management. Qualitative research methods and techniques and phenomenology design were used in the study. The working group is the managers of project schools from different school types in Istanbul. Selective sampling method, which is a purposeful sampling type, was used while selecting these managers. The interview form created with the semi-structured interview technique was used to collect the data. Themes, sub-themes and codes were created using qualitative research methods and techniques, and analyzed by descriptive analysis method. The expected results from the study are to meet the expectation of increasing the authorities of the project school managers in proportion to their responsibilities, another result is that the expected success cannot be achieved as a result of the contradiction of the theoretical practices and objectives of the project schools with the reality, and finally, the request for the regulation of project schools by opening more space for the scope of authority, unlike the regulations of other schools. It can be suggested that the project school regulations should be revised in favor of schools in order to meet social expectations and increase success in terms of authority and school-centered management.
Keywords
- Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (20. Baskı). Ankara: Nobel Dağıtım.
- Açıkalın, A. (1995). Toplumsal Kuramsal ve Etik Yönleriyle Okul Yöneticiliği, (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
- Aksoy, F. (2016). Okul Merkezli Yönetimin Kırşehir’de İlkokullarda Uygulanabilirliği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Ömer Gürkan), Trabzon: Avrasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aslan, S. (2018). Proje Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Görüşlerine Göre İş Rotasyonu Uygulamasının Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Münevver Çetin), İstanbul: Marmara Üniversitesi & İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Arslan, M. M. ve Atasayar, H.H. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı Taşra Örgütü Yöneticilerinin Yerelleşme Konusundaki Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 59-79.
- Avcılar, S. (2021). Hafızlık Proje Okullarında Hafızlık Eğitimi Alan Öğrencilerin Psiko-Sosyal Durumları İle Motivasyon Düzeylerinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Adem Güneş), Rize: Recep Tayyip Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Aytaç, T. (2000). Okul Merkezli Yönetim. Ankara: Nobel Yayınları.
- Balcı, A. (2001). Etkili Okul ve Okul Geliştirme Kuram Uygulama ve Araştırma, (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Başaran, İ. E. (1983). Eğitim Yönetimi, (1. Baskı). Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
- Beceren, E. ve Kalağan, G. (2007). Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemi; Türkiye’de Uygulanabilirliği Tartışmaları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 163-181.
- Becerikli, E. (2019). Milli Eğitim Bakanlığı Proje Okul Yöneticilerinin Yetenek Yönetimi İle İlgili Görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Erkan Tabancalı), İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bucak, E. (2000). Eğitimde Yerelleşme, (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Chinenye, T. C. ve Victor, A. A. (2018). Improving Secondary Education in Ondo State: An Assessment of the Contributions of School Based Management Committees. Journal for Studies in Management and Planning, 4(8), 32-43.
- Cırıt, H. ve Günday, R. (2019). Ortaöğretim Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumlarının Arka Planı ve Proje Okul Uygulamaları. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 143-151.
- Ciğerci, İ. (2007). Kamu Mali Yönetiminde Hesap Verme Sorumluluğu ve İç Denetim, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Harun Cansız), Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe
- Coştu, K. (2017). Hafızlık Eğitimi Veren Proje İmam Hatiplerde Oryantasyon ve Müşavirlik Hizmeti: İstanbul Örneği. (Editörler: İ. Erdem, İ. Aşlamacı ve R. Uçar). Geleceğin İnşasında İmam-Hatipler Sempozyumu, (Cilt: II), İçinde (s. 65-85). Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi.
- Creswell, J, W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, (Çev. S.B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
- Çatak, S. (2021). Proje Okullarındaki Yönetici ve Öğretmenlerin, Yöneticilerinin Yeterlilikleri Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Suat Anar), İstanbul: Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Çetin, R. B.; Konan. N. ve Yılmaz, S. (2017). Okul Müdürü Görevlendirmeye İlişkin Öğretmen Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 147-160.
- David, P. (1991). School-Based Management and Student Performance. Eric Digest, 0(62), 2-7.
- Duman, A. (1998). Yerinden Yönetim mi Yoksa Yerelleşme mi? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(16), 467-483.
- Erdağ, C. (2013). Okullarda Hesap Verebilirlik Politikaları: Bir yapısal Eşitlik Modelleme Çalışması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Engin Karadağ), Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Erdağ, C. ve Karadağ. E. (2017). Okul Hesap Verebilirliği Modelleri: Bütüncül Bir Çözümleme. Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Dergisi, 10(2), 303-341.
- Genç, G. A. (2021). Proje Okullarında Algılanan Örgütsel Destek, Okul Etkililiği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi (Giresun İli Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Tevfik Uzun), Rize: Recep Tayyip Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim
- Giorgetti F. M. ve Çeven, G. vd. (2018). Proje Okullarının Nitelikli Okul Özellikleri Üzerine Yönetici Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(4), 689-744.
- Güler, B. A. (2000). Yerel Yönetimleri Güçlendirmek mi, Adem-i Merkeziyetçilik mi? Çağdaş Yerel Yönetimler, 9(2), 14-29.
- Gülşen, C. (2005). Türkiye’de Eğitim Hizmetlerinin Yerinden Yönetimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Nezahat Güçlü), Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Gündüz, Y. ve Balyer, A. (2013). Gelecekte Okul Müdürlerinin Gerçekleştirmesi Gereken Roller. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 45-54. Hesapçıoğlu, M., ve Çelebi. N. (2011). Magnet ve Charter Okullarının Eğitim Ve Finans Yapıları. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 0(33), 79-101.
- İnaç, H. ve Ünal, F. (2006). İngiltede’de Yerel Yönetimler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,
- Kapusuzoğlu, Ş. (2008). Okula Dayalı Yönetimde Denetim Sisteminin İşlevselliği ve Katkısının Değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16), 143-155.
- Karaman, D. (2021). İmam Hatip Liselerinde Program Çeşitliliği ve Proje Okul Uygulamaları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Mahmut Zengin), Sakarya: Sakarya
- Kaya, A. (2018). Proje Okullarının Yapısına ve İşleyişine İlişkin Bir Örnek Olay İncelemesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Mehmet Semih Summak), Gaziantep: Gaziantep
- Kaya, M. (2008). Okul Merkezli Yönetim Sistemine İlişkin Öğretmen Görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Halil Ekşi), İstanbul: Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler
- Keleş, R. (2000). Yerinden Yönetim ve Siyaset. (4. Baskı), İstanbul: Cem Yayınevi.
- Keskin, N.E. (2004). Eğitimde Reform. Mülkiye, 0(245), 125-148.
- Koçak, E.; Turan, S. ve Aydoğdu, E. (2012). Öğretmenlerin Yetki Devri, Otonomi ve Hesap Verebilirliklerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi: Teori ve Uygulama, 3(5), 117-148.
- Koç, A. (2019). Proje Okullarının Etkili Okul Özellikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Açısından İncelenmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Mert Baştaş), KKTC/Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Lamba, M. (2010). Osmanlıdan Günümüze Türk Kamu Yönetiminde Merkeziyetçilik-Adem-I Merkeziyetçilik Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(1), 131-156.
- Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği (9 Şubat 2019). Resmi Gazete, 31386.
- Milli Eğitim Bakanlığı Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yönetmeliği (15 Ocak 2019). Resmi Gazete, 30656.
- Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı (2015). http://sgb.meb.gov.tr/www/mill-egitim-bakanligi- 2015-2019-stratejik-plani-yayinlanmistir/icerik/181 adresinden 01.01.2019 tarihinde erişildi.
- Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlar Yönetmeliği (01 Eylül 2018). Resmi Gazete, 30522.
- Nelson, Robert. B. (1999). Yetki Verme, (Çev. E.S. Yarmalı.). İstanbul: Hayat Yayınları.
- Oswald, L, J. (1995). School-Based Management. Eric Digest, 0(99), 1-6.
- Oswald, L.J. (1995). School-Based Management Rationale and Implementation Guıdelines. Oregon School Study Council, 38(7), 2-78.
- Öz, A. (2017). Proje İmam Hatip Lisesi Öğrencileri: Kurumsal Aidiyet Gelecek Tasavvuru. (Editörler: İ. Erdem, İ. Aşlamacı ve R. Uçar). Geleceğin İnşasında İmam-Hatipler Sempozyumu, (Cilt: II), İçinde (s. 325360). Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi.
- Özgen, V. (2011). Eğitim Hizmetlerinde Yerelleşme ve Hizmet Kalitesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Halil Mutioğlu), Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı.
- Özmen, A. (2012). Osmanlı’dan Cumhurı yet’e Anayasalarda Merkezi Yönetı m-Yerel Yönetı m İlişkileri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2), 171-175.
- Pustu, Y. (2005). Yerel Yönetimler ve Demokrasi. Sayıştay Dergis, 0(57), 121-134.
- Sargın, H. (2021). Proje Okulu Yöneticilerinin Girişimci Liderlik Rollerine İlişkin Görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Ramazan Gök), Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Sevinç, H. (2014). Değişim ve Kurumsal Yapılandırma Süreci: Merkezi Hükumet Teşkilatı Araştırma Projesi (MEHTAP). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 730-747.
- Sezer, Ö. ve Vural, T. (2010). Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Devletin Değişen Rolü ve Merkezi Yönetim İle Yerel Yönetimler Arasında Yetki ve Görev Paylaşımı. Maliye, 0(159), 203-219.
- Soon, N.K. (2005). The Developmental Directions and Tasks of the School-Based Curriculum Management System in Korea. Asia Pacific Education Review, 6(1), 41-49.
- Şahin, A, E. (2009). Türkiye’de Ilköğretim Okul Müdürlüğünün Bir Meslek Olarak Mevcut Durumu: Bir Delphi Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(26), 125-136.
- Şahin, M. (2011). Girişimcilik Bağlamında Eğitimin Sivilleşmesi ve Girişimcilik Örneği Olarak STK’lar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(30), 211-132.
- Şahin, S. (2003). Okul Merkezli Yönetim Uygulamaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 0(36), 582-605.
- Taşar, H. H. (2009). Kamu İlköğretim Okullarına Ayrılan Finansmanın, Talep Kanalından (Demand-Side) Okul Merkezli Yönetim Temelinde Kullanımı: Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye Projeksiyonu (Adıyaman Örneği), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Semih Summak), Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- TDK. (2011). Türkçe Sözlük, (11. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Töremen, F. (2011). Öğrenen Okul, (2. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
- Urhan, V.F. (2008). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması. Sayıştay Dergisi, 70, 85-102.
- Usul, F. (2020). Proje Okullarındaki Okul Müdürlerinin Rol ve Yeterliklerinin Hesap Verebilirlik Açısından İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. İbrahim Kocabaş), İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Uygur, Ö. (2020). Öğretmenlerin Okul Müdürlerine İlişkin Yenilik Yönetimi ve Girişimcilik Algılarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi Üzerine Proje Okullarında Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Nezihe Tüfekci), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler
- Waells, R. (1993). Yetki Devri, (Çev. V. Üner). İstanbul: Rota Yayınları.
- Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
- Zengin, E. ve Öztaş, C. (2008). Kamu Yönetiminde Çağdaş Gelişmeler ve Türkiye. Alatoo Academic Studies,
