BİR MADEN FİRMASININ YERALTI ÇALIŞANLARININ İŞ TATMİN DÜZEYLERİNİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE TÜKENMİŞLİK İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Yeraltı maden faaliyetlerinin yürütüldüğü çalışma koşullarında sağlık ve güvenlikle ilgili ciddi riskler yaşanmaktadır. Bunların önlenebilmesi için çalışanlara ait spesifik çalışmalar yapmak gerekir. Çalışma koşullarındaki ağır stres koşullarını azaltmak, iş güveliği uygulamalarını etkin bir şekilde yapmak ve ödüllendirme sistemiyle gibi düzenlemeleri yaparak iş tatmin düzeyini artırmak oluşabilecek riskleri azaltacaktır. Dolayısıyla çalışanların iş yaşam dengeleri arasında pozitif yönde bir bağlantı sağlanmış olacaktır. Bu doğrultuda çalışmamızın amacı, yeraltı maden çalışanlarının genel iş tatmini, içsel tatmin ve dışsal tatmin durumlarının iş güvenliği ve sağlığına etkisini araştırmaktır. Bunların yanı sıra tükenmişlik düzeyleriyle ilgili karşılaştırmalar yapılmıştır. Katılımcıların yaş, cinsiyet, medeni durum, çocuğunun olup olmaması, sigara kullanımı, işi ile ilgili özel eğitim alma ve işini isteyerek yapma kriterlerinden oluşmaktadır. Araştırmamızda Minnesota iş tatmin ölçeği kullanılmıştır. Ölçek iç ve dış tatmini ölçülmesi maksadıyla 20 maddeden oluşmaktadır. Gümüşhane ilinde faaliyet gösteren bir maden firmasının yeraltında çalışan sayısı 162 kişi olup bu çalışanların tamamı çalışmaya dâhil edilmiş ve 121 tanesi değerlendirmeye alınmıştır. Veriler 2018 yılı içerisinde toplanmıştır. Grubun genel tatmin düzeyi normal dağılım göstermemektedir (p=0,048; p<0,05). Çalışma grubunun iş tatmin düzeyleri azalırken tükenmişlik düzeyleri artmaktadır (r=-0,353). Aynı şekilde katılımcıların içsel ve dışsal iş tatmini düzeyleri azalırken tükenmişlik durumları artmaktadır (sırasıyla r=-0,356 ve r=-0,133). Sonuç olarak, iş tatmin düzeylerinin azalması iş sağlığı ve güvenliği açısından ciddi riskler oluşturmaktadır. Dolayısıyla çalışanların tükenmişlik yaşamalarına ve iş yaşam dengelerinin bozulmasına neden olmaktadır.
Keywords
Abstract
There are serious risks related to health and safety in the working conditions where underground mining activities are carried out. In order to prevent these, it is necessary to carry out specific studies of the employees. Heavy working conditions, reduce stress, and work safety practices effectively increase the level of job satisfaction by making such arrangements with the reward system will reduce the risks that may occur. Therefore, a positive connection will be provided between the work-life balance of the employees. The aim of our work in this direction is to investigate the effect of general job satisfaction, internal satisfaction and external satisfaction of underground mine workers on Occupational Safety and health. In addition to these, comparisons were made about burnout levels. It consists of the criteria of participants' age, gender, marital status, whether you have a child, smoking, getting special training about their job and doing their job willingly. In our research Minnesota job satisfaction scale has been used. The scale consists of 20 items to measure internal and external satisfaction. The number of underground workers in a mining company operating in Gümüşhane is 162, and all of these employees were included in the study and 121 of them were evaluated. Data were collected in 2018. The general satisfaction level of the group does not show a normal distribution (p=0.048; p<0.05). While the job satisfaction levels of the study group decreased, their burnout levels increased (r=-0.353). Likewise, while the internal and external job satisfaction levels of the participants decrease, their burnout increases (r=-0.356 and r=-0.133, respectively). As a result, the decrease in job satisfaction levels creates serious risks in terms of occupational safety and health. Therefore, it causes employees to experience burnout and disrupt their work-life balance.
Keywords
- Avşaroğlu, S., Deniz, M. E. ve Kahraman A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu, İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. SÜ SBE. Dergisi. 14, 116-129.
- Aydın G., Karakurt İ. (2021). Yeraltı Maden İşletmeciliğinde Sağlık ve Güvenlik Sorunları. Teknik Bilimleri Dergisi. Cilt 11, Sayı 1, 1-12.
- Bingöl, D. (2014). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Yayıncılık. 691 s.
- Carta, M. G., Carpiniello, B., Morosini, P. L. ve Rudas, N. (1991). Prevalence of Mental Disorders in Sardinia: A community study in an İnland Mining District. Psychological Medicine. 21(4),1061– 1071.
- Çiçek Ö., ve Öçal M. (2016). Dünyada ve Türkiye’de İş Sağlığı ve İş Güvenliğinin Tarihsel Gelişimi. Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. Cilt: 5, Yıl: 5, Sayı: 11, 106-129.
- Cerev G., ve Köseoğlu Y. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği. Bursa: Dora. 224 s.
- Dağdeviren İ. E., Mirza Ş. (2017). Meslek Yüksekokulları Personelinin İş Tatmin Düzeylerinin Belirlenmesi: Uşak Üniversitesi Örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(4), 691-707.
- Dang, W. M., Ma, W.J. ve Wang S. (2008). Investigation on Mental Health of Residents Living in A Mineral Area in Hubei Province. Chinese Journal of Industrial Hygiene and Occupational Diseases. 26(8): 457-460.
- Durşen, M. (2016). Yeraltı Kömür İşletmelerinde Çalışanların Psikososyal Risklerinin Değerlendirilmesi. İş Güvenliği Uzmanlık Tezi, T.C. ÇSGB-İSGGM, Ankara.
- Erol, İ. (2020). Ülkemiz Madencilik Sektöründe Görülen Meslek Hastalıklarının İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 35(4), ss. 859-872.
- Ertürk, E. ve Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların İş Doyumları İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler: Öğretmenler Üzerine Örnek Bir Uygulama. Ege Akademik Bakış Dergisi. 12(1), 39-52.
- Fushimi, M., Saito, S. ve Shimizu, T. (2013). Prevalence of Depressive Symptoms and Related Factors in Japanese Employees as Measured by the Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D). Community Mental Health Journal. 49(2), 236–242.
- Gençer, A. (2002). Öğretmenlerin İş Doyumu İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
- İşcan, Ö. F. (2010). Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 24(4), 195-216.
- Karaduman, A. (2002). Ekip Çalışmasında, Liderin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum. 125 s.
- Kılıç A. (2012). İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Çalışanların Algılarının İş Tatminleri İle İlişkisi (Metal İşletmesinde Bir Araştırma). Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- Kılkış İ. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği. Bursa: Dora Basın Yayın. 249 s.
- Manić, S., Janjić, V., Dejanović, S. D., Aleksić, A., Aleksić, Z., Jaredić, B. and Krkić, M. (2016). Burnout, Depression and Proactive Coping in Underground Coal Miners in Serbia-Pilot Project. Ser J Exp Clin Res. Vol., 7 (4): 1-1, 45-52.
- Narter, S. (2015). İş Kazası ve Meslek Hastalığında Hukuki ve Cezai Sorumluluk. Ankara: Adalet Yayınevi.1400 s.
- Oshagbemi, T. (1997). Job Satisfaction and Dissatisfaction in Higher Education. Education & Training. 39(9), 354–359.
- Özüpek A. A. (2019). İnşaat Sektörü Çalışanlarının İş Tatmini ve Örgütsel Sessizlik Algılarının İncelenmesi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12(1), 74-86.
- Sabuncuoğlu, Z. & Tokol, T. (2013). İşletme. Bursa: Beta Basım Yayınevi. 379 s.
- Şahin M., Şimşek T. (2021). Türk Madencilik Sektöründe Yabancı Uzman İstihdamı. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 7(2), 75-94.
- Tatlıcan M., Çögenli M. Z. (2020). İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Değerlendirme Uygulamalarının İş Tatmini Üzerine Etkisi: Endüstri İşletmesi Örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 13, Sayı 1, 181 – 194.
- Terzi M. (2013). İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası İle İş Tatmini Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Ankara Sincan Organize Sanayi Bölgesindeki İşletmelere Yönelik Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kütahya.
- Tshivhase, T. & Vilakazi, L. (2018). İş Memnuniyeti: Kömür Madenciliği Endüstrisindeki hangi faktörler Daha Yüksek Memnuniyete yol açacaktır? International Journal of Management Science and Business Administration. 4(6), 17-25.
- Tüzün, S., Uzuner, A., Öztürk, A. ve Akman, M. (2015). Toplu Taşıma Araçlarını Kullanan Sürücülerde Tükenmişlik Durumu: Kesitsel Bir Çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. Cilt: 19, Sayı: 1, Sayfa :22-30.
- Umutlu S., Karcıoğlu F. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliği İle İş Tatmini İlişkisi: Çimento Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.26, S.1, s.6581.
- Usman I., Maupa H., Haerani S. and Taba M. I. (2018). The Factors That Influence Job Satısfactıon: A Study of Mınıng Companıes. Scientific Research Journal (SCIRJ). Volume VI, Issue XI. 27-31.
- Yaşar S., İnal S. ve Kaya S. (2015). Statistical İnvestigation of Mine Accidents Occurred İn Turkey, Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu, 21-22 Aralık, Adana, Türkiye, s.25-37.
