Author :
Abstract
Çamlıçatak Höyüğü, Ardahan Platosu üzerindeki Ardahan Üniversitesi yerleşkesinin güneydoğu kenarında yer almaktadır. Höyük, Güney Kafkasya-Doğu Anadolu bağlantısını sağlayan ulaşım hatlarının kavşağında kurulmuştur. Yakın zamanlarda da yapılan karayolu çalışmaları ile önemli ölçüde tahrip edilmiştir.
Höyük ve yakın çevresi, batısındaki Ardahan ile doğusundaki Çamlıçatak depresyonları arasında, bir eşik üzerinde bulunmaktadır. Bu eşik hattı batısındaki Ardahan depresyonuna göre yaklaşık 100 m., doğusundaki Çamlıçatak depresyonuna göre 150 m. daha yüksektedir. Sözü edilen eşik sahasının jeomorfolojik gelişimi, Üst Miyosen’den günümüze değin süregelen tektonik ve flüviyal süreçlerle biçimlenmiştir. Fay oluşumları, volkanik aktiviteler tektonik süreci tayin ederken; flüviyal süreçler, Kura Nehri’nin denetiminde etkilerini sürdürmüştür.
İnceleme alanında en yaygın jeolojik formasyonlar, Üst Miyosen yaşlı, volkano-sedimanter göl depoları ve Üst Miyosen-Alt Kuvaterner arasındaki devrede yüzeye çıkarak geniş alanlara yayılan bazaltik, andezitik lav örtüleridir. Kuvaterner yaşlı alüvyal depolar, tektonik çökmelerle biçimlenmiş depresyon tabanları, akarsu vadi ve yatakları çevresinde dolgulanmıştır. Bunlar kendilerinden yaşlı formasyonları uyumsuz olarak örtmektedir.
Kura Nehri, Ardahan ve Çamlıçatak depresyonları arasındaki eşik hattını gömük menderesli, dar ve derin bir vadi oluşturarak kat etmektedir. Bu vadi ve çevresinde çok sayıda tarihi yerleşme kalıntısı bulunmaktadır. Çamlıçatak Höyüğü, bunlar arasında en eski yerleşme örneğidir. Bu çalışmanın temel amacı, varlığı ilk kez tespit edilen höyük yerleşmesinden yola çıkılarak, Çamlıçatak Höyüğü ve yakın çevresinin jeomorfolojik gelişiminin ortaya konmasıdır.
Keywords
Abstract
Çamlıçatak mound is located on the southwestern side of the Ardahan University campus on the Ardahan Plateau. The mound was established at the junction of the transportation lines connecting the South Caucasus-East Anatolia. It has also been significantly damaged by the roadworks carried out recently.
The mound and its surroundings are on a threshold between Ardahan in the west and Çamlıçatak depression in the east. This threshold line is 100 m. to the west of the Ardahan depression and 150 m. to the Çamlıçatak depression to the east is higher. The geomorphological development of this threshold area has been shaped by tectonic and fluvial processes from the Upper Miocene to the present. While fault formations and volcanic activities determine the tectonic process; fluvial processes continued to influence under the control of the Kura River.
The most common geological formations in the study area are Upper Miocene aged, volcano-sedimentary lake deposits and basaltic and andesitic lava covers that surfaced in the period between Upper Miocene and Lower Quaternary and spread overlarge areas. Quaternary aged alluvial deposits are filled around depression floors, stream valleys and beds formed by tectonic collapses. These unconformably cover older formations.
The Kura River crosses the threshold line between the Ardahan and Çamlıçatak depressions by forming a buried meandering, narrow and deep valley. There are many historical settlement remains in this valley and its surroundings. Çamlıçatak mound is the oldest example of settlement among them. The main purpose of this study is to determine the geomorphological development of Çamlıçatak mound and its immediate surroundings, based on the mound settlement whose existence was identified for the first time.
Keywords
- Atalay, İ. (1982). Türkiye Jeomorfolojisine Giriş, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları, No: 9.
- Atalay, İ., Tetik, M., Yılmaz, Ö. (1985). Kuzeydoğu Anadolu’nun Ekosistemleri, Orman Araştırma Enstitüsü Yayınları, No: 147.
- Erinç, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 572.
- Keskin, İ. (2013). 1/100.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Ardahan E 49 ve F 49 Paftaları, MTA Jeoloji Etütleri Dairesi, No: 181.
- Köroğlu, K. (1998). 1996 Yılı Artvin-Ardahan İlleri Yüzey Araştırması, XV. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt: 1, Yayın No: 58, 127-156.
- Özbek, O., ve Yükmen, B. (2001). 1997 Yılı Kars, Ardahan, Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, 2, 145-153.
- Patacı, S. (2016). Ardahan İli 2014 Yılı Arkeolojik Yüzey Araştırması, 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt: 1, Yayın No: 3475-1, 81-100.
- Patacı, S., ve Laflı, E. (2019). Ardahan’da Arkeolojik Araştırmalar, 2015 Yılı Yüzey Araştırması, Rıfat Ergeç’e Armağan Kitabı, 1-20.
- Patacı, S., ve Oral Patacı, Ö. (2019). Ardahan İli 2017 Yılı Arkeolojik Yüzey Araştırması, Türkiye Eski Yakın Doğu Araştırmaları, 1, 95-123.
- Saraçoğlu, H. (1989). Doğu Anadolu Bölgesi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi, No: 176.
- Şengör, A. M. C., ve Yılmaz, Y. (1983). Türkiye’de Tetis’in Evrimi: Levha Tektoniği Açısından Bir Yaklaşım, Türkiye Jeoloji Kurumu, Yerbilimleri Özel Serisi, No: 1.
