Author :
Abstract
Arınma ve arınma araçları, tüm dinlerin ortak fenomenlerinden biridir. Yaşam boyunca insanlar arınmak/temizlenmek için ateş/ışık, su, kurban, dua/tövbe, oruç, kutsal yerleri ziyaret gibi bazı araçlar kullanmışlardır. Bu arınma araçları dini geleneklerde aynı ve/ya farklı biçimlerde tezahür etmiştir. Dolayısı ile kullanılan bu araçların maddi ve manevi açıdan önemi büyüktür. Zerdüştlük düşüncesinde bireysel anlamda tanımlanan arınma kurallarının tarihçesi, Hint-İran kültürüne kadar dayandırılmaktadır. Ateş/ışık, su ve kurban ile ilgili olarak Zerdüştilerde bazı dinsel pratikler de bulunmaktadır. Zerdüştlük inancında önem verilen arınma ayinleri kötü eylemlerden kurtulmak için önemli bir faktördür. Zerdüştlüğün kutsal kitabı olan Avesta’da arınma kuralları adı altında bir bölüm, sadece bu konu ile alakalıdır. Hindu dini geleneğinde temizlik ve kirlilik kavramları birbiri ile yakından ilişkilidir. Hinduizm’de temizliğe dışsal ve içsel olarak iki açıdan bakılmaktadır. Bu manada dışsal temizlik vücudun yıkanması veya banyo yaptırılması ile mümkündür. İçsel temizlik ise arındırma eylemleri, yoga gibi ezoterik tekniklerin kullanıldığı manevi bir temizlik olarak düşünülmektedir. Hinduizm’deki bu temizlik çeşitleri genelde düzenlenen çeşitli dinsel ritüellerle gerçekleştirilmektedir. Hinduizm ve Zerdüştlükte birçok arınma aracı olmakla birlikte, makale konusu ateş, su ve kurban ile sınırlandırılmıştır. Dokümantasyon tekniği ile elde edilen makale verileri, Dinler Tarihinin deskriptif metoduyla yazıya geçirilmiştir.
Keywords
Abstract
Purification and purification tools are one of the common phenomena of all religions. Throughout life, people have used some tools such as fire/light, water, sacrifice, prayer/repentance, fasting, and visiting holy places for purification/cleansing. These purification tools have manifested in the same and/or different forms in religious traditions. Therefore, these tools are of great material and moral importance. The history of purification rules, which are defined individually in Zoroastrianism, is based on the Indo-Iranian culture. There are some religious practices among Zoroastrians regarding fire/light, water and sacrifice. Purification rituals, which are important in Zoroastrianism, are an important factor to get rid of bad actions. A chapter in the Avesta, the sacred book of Zoroastrianism, called the rules of purification, is related only to this topic. In the Hindu religious tradition, the concepts of cleanliness and pollution are closely related. In Hinduism, cleanliness is viewed from two perspectives, external and internal. In this sense, external cleansing is possible by washing the body or taking a bath. Internal cleansing is thought to be a spiritual cleansing using purifying actions and esoteric techniques such as yoga. These types of cleansing in Hinduism are usually carried out with various religious rituals. Although there are many purification tools in Hinduism and Zoroastrianism, the subject of the article is limited to fire, water and sacrifice. The article data obtained with the documentation technique were written down with the descriptive method of the History of Religions.
Keywords
- Agoramoorthy, G. (2015). Sacred Rivers: Their Spiritual Significance in Hindu Religion. Journal of Religion and Health, 54(3), 1080-1090.
- Akpınar, T. (1988). Eski ve Bugünkü Türklerde Su-Kültü ve Adetler. Tarih ve Toplum 0(49), 30-39.
- Anderson, M. M. (1971). The Festivals of Nepal. London: George Allen & Unwild. Ltd.
- Armutak, A. (2004). Eskiçağ Uygarlıklarında Kurban Edilen Hayvanlar Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 30(2), 169-180.
- Ashirov, A. (2020). The Thoughts Related to the Cult of Water in Zoroastrianism. EPRA International Journal of Multidisciplinary Research-IJMR, 6(5), 491-493.
- Avesta (Zerdüştilerin Kutsal Metinleri) (2017). (Çev. F. Adsay ve İ. Bingöl). İstanbul: Avesta Yayınları.
- Aydın, F. (2013). Hint Dini Düşüncesinde İnsanın Özgürlük Anlayışı: Hinduizm'de Kurtuluş. Ankara: Eski Yeni Yayınları.
- Bhagavad-gita: Tanrının Şarkısı (2001). (Çev. Ö. C. Güngören). İstanbul: Yol Yayınları.
- britannica.com adresinden 12.10.2021 tarihinde erişildi.
- Can, C. (1968). Zerdüştçülük, Zerdüşt ve Hukuk. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 25(1), 273- 288.
- Chakrabarty, P. semanticscholar.org: https://www.repository.cam.ac.uk/bitstream/handle/1810/242611/bot_1994_02_03.pdf?isAllowe d=y&sequence=1 adresinden 18.11.2021 tarihinde erişildi.
- Coomaraswamy, A. (2000). Hinduizm ve Budizm. (Çev. İ. Taşpınar). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Eliade, M. (2014). Dinler Tarihine Giriş. (Çev. L. A. Özcan) İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
- Findly, E. B. (2005). Encyclopedia of Religion. Agni, 1, (Düzenleyen: L. Jones). Macmillan Reference USA: Thomson Gale.
- Flueckiger, J. B. (2015). Everyday Hinduism. New Delhi: Wiley Blackwell.
- Gross, R. M. (2005). Encyclopedia of Religion. Birth, 951-952. Macmillan Reference USA: Thomson Gale.
- Güç, A. (2003). Çeşitli Dinlerde ve İslam'da Kurban. İstanbul: Düşünce Kitabevi Yayınları.
- Güç, A. (2011). Dinlerde Mabed ve İbadet. İstanbul: Düşünce Kitabevi Yayınları.
- Gül, A. (2018). Ansiklopedik Hinduizm Sözlüğü. İstanbul: İz Yayıncılık.
- Gündüz, Ş. (2000). Kadim Ortadoğu'dan Orta Asya'ya Nevruz. bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0(12), 1-15.
- Harman, W. (2004). Hindu Devotion, (Düzenleyen: R. Rinehart). Comtemporary Hinduism: Ritual, Culture and Practice. California: ABC-CLIO, Inc. https://www.artofliving.org/environmental-sustainability/discovering-agnihotra-ancient-secretimprove-agriculture adresinden 24.11.2021 tarihinde erişildi.
- https://agnihotra.pl/en/what-is-agnihotra/ adresinden 24.11.2021 tarihinde erişildi.
- Kaelber, W. O. (1979). Tapas and Purification in Early Hinduism. Numen, 26(2), 192-214.
- Karaman, A. (2006). Kutsal Dinlere Mahsus Bir Temizlik Şekli: Gusül Abdesti. Bakü Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Elmi Mecmuası, 3(6), 33-48.
- Katar, M. (1998). Dinlerde Keffaret Anlayışı. Dini Araştırmalar, 1(1), 44-58.
- Kayalı, Y. (2013). Eski Bir Hint Geleneği: Sati. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 0(53), 365-374.
- Kubbealtı Lugati (2005). (Der. İ. Ayverdi). http://lugatim.com/s/ar%C4%B1nmak adresinden 09.11.2021 tarihinde erişildi.
- Kutlutürk, C. (2016). Hinduizm'de Cenaze Törenleri. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 8(1), 177-196.
- Lochhefeld, J. G. (2002). The IIIustrated Encyclopedia of Hinduism. Snana. New York: The Rosen Publishing Group, Inc.
- Movahed, A. A. ve Parsian, Z. (2015). Study on Fire in Zoroastrianism. Research Journal of Fisheries and Hydrobiology, 0(0), 434-436.
- Nigosian, S. A. (1993). The Zoroastrian Faith . Montreal: McGill-Queen's University Press.
- Nigosian, S. A. (1994). World Faiths. New York: Palgrave Macmillan.
- Oymak, İ. (2003). Zerdüştlük (İnanç, İbadet, Adetler). Elazığ.
- Öztürk, N. (2018). Hinduizm'deki Günlük İbadetlerden: Sandhyavandanam. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(46), 15-36.
- Pandey, R. B. (1949). Hindu Samskaras: A Socio-Religions Study of the Hindu Sacraments. Banaras: Vicrama Publications.
- Pinto, E. (tsz) standrewscollege.ac.in adresinden 15.11.2021 tarihinde erişildi.
- Renou, L. (1993). Hinduizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Rudhardt, J. (2005). Encyclopedia of Religion. Water, 14. (Düzenleyen: L. Jones). Macmillan Reference
- Sahoo, P. C. (2000). Catuspatha in the Vedic Ritual. Bulletin of the Deccan College Research Institute, 60(61), 433-439.
- Sarıkçıoğlu, E. (2011). Din Fenomenolojisi. Isparta: Fakülte Yayınevi.
- Sharma, A.; Ray, A.; Hejib, A. ve Young, K. K. (1988). Sati: Historical and Phenomenological Essays. Delhi: Motilal Benarsidass.
- Sharpe, E. J. (2000). Dinler Tarihinde 50 Anahtar Kavram, (Çev. A. Güç). Bursa: Arasta Yayınları.
- Singh, R. P. (1994). Water Symbolism and Sacred Landscape in Hinduism: A Study of Benares. Erdkunde, 48(3), 210-227.
- Sular, M. E. (2020). Zerdüştilik ve Yezidilik Bağlamında Kürtlerin İnançlarının Kökeni Problemi. Şarkiyat, 12(4), 1458-1475.
- TDK, Türk Dil Kurumu (2011). “Arınmak” Maddesi. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 09.10.2021
- Tanyu, H. (1991). Ateş. İslam Ansiklopedisi İçinde (s. 52-55). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Taşpınar, İ. (2016). Doğu Dinlerinde Hac İbadeti: Hinduizm ve Budizm. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
- The Heart of Hinduism (tsz). https://iskconeducationalservices.org adresinden 12.09.2021 tarihinde erişildi.
- Tümer, G. ve Küçük , A. (1993). Dinler Tarihi. Ankara: Ocak Yayınları.
- Upanişadlar: Tanrının Soluğu (1976). (Çev. M. A. Işım) İstanbul: Dergah Yayınları.
- Witzel, M. (2015). Water in Mythology. The MIT Press on Behalf of American Academy of Arts & Sciences,
- Yitik, A. İ. (2010). Hinduizm. (Düzenleyen: Ş. Gündüz). Yaşayan Dünya Dinleri İçinde (s. 277-305). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- Yurdaydın, H. G. ve Dağ, M. (1978). Dinler Tarihi. Ankara: Gündüz Matbaacılık.
- Zaroff, R. (2005). Asvamedha-A Vedic Horse Sacrifice. Studia Mythologica Slavica, 0(VIII), 75-86.
