Author :
Abstract
Burdur ilinin tarih öncesi geçmişi paleolitik çağlara kadar uzanmaktadır. Kibyra, Sagalassos gibi Anadolu topraklarında önemli özelliklere sahip olan antik kentler, ilk yerleşim yerlerinden olan Hacılar Höyüğü ve 1071'de Anadolu'nun Türkleşmesiyle inşa edilmeye başlanan birçok cami, medrese, türbe gibi anıtlar ortaya çıkmıştır. Kültürel ve doğal güzellikleriyle Akdeniz Bölgesi'nin Göller Yöresi'nde bulunan Burdur ili geçmişten bugüne birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı için farklı dönemlerde inşa edilmiş yapılar mevcuttur. Daha çok Osmanlı döneminde inşa edilen yapılar günümüze ulaşabilmiştir.
Bu yapılardan biri olan Burdur iline bağlı Çavdır İlçesi'nin Bölmepınar Köyü'ndeki Dengere Cami, yapıldığı dönemin mimari özelliklerini yansıtan ve Burdur’un en eski camilerinden biri unvanına sahip olmasıyla önem arz eden bir camidir. Günümüze ulaşabilen ve özgünlüğünü kaybetmeyen Dengere Cami dönem dönem restorasyon işlemleri geçirmiştir ve hala kullanılabilir durumdadır. Son olarak 1969 yılında onarım geçiren Cami'nin inşa edildiği dönem kesin olarak bilinememektedir. Türkiye'de Vakıf Abideleri ve Eski Eserler II Dergisi'nde 16. ya da 17.yy inşa edilmiş olabileceğine değinilmiştir. Ahşap tavanlarındaki kalemişi bezemeleriyle dikkat çeken bu yapı ahşap direkli camiler kategorisinde değerlendirilmektedir.
Bu çalışmaya başlarken, tarihe ışık tutan ve bulunduğu bölgenin kimliğini yansıtan eserlerin korunması ve yaşatılması düşüncesiyle yola çıkılmıştır. Tarihe şahitlik etmiş olan bu yapıdaki son onarım döneminden sonra oluşan bozulmalara değinilmiş ve bu bozulmaları engelleyici ne gibi önlemler alınabilir sorusuna cevap aranmıştır. Bunun için öncelikle yapının bozulmaları yerinde tespit edilmiş, oluşan bozulmaların hangi sebeple ortaya çıktığı saptanmaya çalışılmıştır. Son olarak da bozulmaları ortadan kaldırabilmek için öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
The prehistoric past of Burdur province dates back to the Paleolithic ages. Ancient cities such as Kibyra and Sagalassos which have important features in Anatolian lands, Hacılar mound which is one of the first settlements and many mosque, madrasahs, tombs emerged which were started to be built with the Turkification of Anatolia in 1071. Burdur province, located in the Lakes Region of the Mediterranean Region with its cultural and natural beauties, has been home to many civilizations from past to present, so there are the stuctures built in the different periods. Mostly the structutres built during the Ottoman period have survived to the present day.
One of these structures, Dengere Mosque in Bölmepınar Village of Çavdır District of Burdur Province, is an important mosque reflecting the architectural features of the of the period it was built and being one of the oldest mosques in Burdur. The Dengere Mosque, which has survived to the present day and has not lost its orginality, has undergone periodic restorations and is still usable. Lastly, which was repaired in 1969 the period of construction of the Mosque is not known for certain. It is mentioned in the Journal of Foundation Monuments and Ancient Artifacts in Turkey that it may have been built in the 16th or 17th century.This structure, which draws attention with its hand-drawn decorations on its wooden ceilings, is evaluated in the category of mosques with wooden pillars.
It was taken the road with the idea of preserving and keeping alive the works that shed lihgt on the history and reflect the identity of the region while the beginnig of this study. In this structure which has witnessed history was mentioned its the deteriorations that occured after the last repair period and an answer has been sought to the question of what measures can be taken to prevent these deteriorations. For this, first of all, the deterioration of the structure was determined and it was tried to identity the reason why the deterioration occured. Finally, suggestions are presented to eliminate the deterioration.
Keywords
- Ahunbay, Z. (2009). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yem Yayıncılık.
- Burdur İl Kültür Turizm Müdürlüğü. Dengere Cami. https://burdur.ktb.gov.tr/TR-155559/dengere-cami.html adresinden 25.11.2021 tarihinde erişildi.
- Burdur Haritası. https://www.milliyet.com.tr/egitim/haritalar/burdur-haritasi-burdur-ilceleri-nelerdir- burdur-ilinin-nufusu-kactir-kac-ilcesi-vardir-6311229 adresinden 01.12.2021 tarihinde erişildi.
- Burdur İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. İlin Coğrafi Yapısı ve Tarihi. (2021, 27 Kasım). https://burdur.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=11 adresinden 27.11.2021 tarihinde erişildi.
- Burdur Tarihi ve Anılar. (2016). Burdur: Burdur Ticaret Odası Yayınları, Sayı: 9, Kültür Yayınları Serisi: 3.
- Çavdır Perspektif Görünüm. https://www.gezivetatilrehberi.com/burdur-ilceleri/cavdir adresinden 01.12.2021 tarihinde erişildi.
- Çavdır Belediyesi İlçe Tarihçesi. http://www.cavdir.gov.tr/ilcemiz-tarihcesi adresinden 12.11.2021 tarihinde
- Dengere Cami Perspektifi. http://dunyacamileri.blogspot.com/2010/09/dengere-bolmepinar-camii- burdur.html adresinden 15.11.2021 tarihinde erişildi.
- Erica, A.; Guillaud, H. ve Hardy, M. (2008). Terra Literature Review: An Overview of Research in Earthen Architecture Conservation. Los Angeles: The Getty Conservation Institute.
- Eroğlu, S. (2013). Burdur-Dengere Köyü Camisi'nin Ahşap Üzerine Kalemişi Bezemeleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(29), 233-248.
- Halaç, H.H. (2014). A Design Adventure in the Arhceolojical Site; Karacahisar Castle Gate Transition Structure. Jass Studies - The Journaal of Academic Social Science Studies, 7(30), 251-261.
- Halaç, H. H. ve Demir, İ. (2018). Kütahya Başmelek Kilisesi'ndeki Bozulmalar. Jass Studies - The Journal of Academic Social Science Studies, 11(70), 371-388.
- Koçıbay, O. (4 Ekim 2017). Hatıratlarda 1914 Burdur-Isparta Depremi. Yenigün Gazetesi. 4.
- Ömer Paşa Cami. https://antalya.com.tr/listing/omer-pasa-camii adresinden 27.12.2021 tarihinde erişildi.
- Perker, Z. S. ve Akıncıtürk, N. (2006). Cumalıkızık'da Ahşap Yapı Elemanı Bozulmaları. Uludağ Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, 11(2), 43-51.
- Vakıflar Genel Müdürlüğü, II (1977). Türkiye'de Vakıf Eserler ve Eski Abideler. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
