LİSE ÖĞRENCİLERİNİN OKUL TÜKENMİŞLİK YAŞANTILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: SİSTEMATİK BİR DERLEME ÇALIŞMASI
Author :
Abstract
Okul tükenmişliği, son yıllarda öğrencilik yaşamını etkileyen önemli bir problem alanı olarak dikkat çekmektedir. Bu bağlamda gerçekleştirilen araştırmaların sistematik bir derlemesi ve analizi, konunun genel çerçevesini ortaya koymak adına büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı da Türkiye'de okul tükenmişliği üzerine yapılan bilimsel yayınları inceleyerek mevcut literatürü değerlendirmektir. Bu amaçla YÖK Tez, Google Akademik ve ULAKBİM dergipark veri tabanlarında 2018-2022 yılları arasında yayınlanmış ve açık erişimli 6 tez ve 12 makale olmak üzere toplam 18 çalışma bu kapsamda incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda elde edilen bulgular, okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenlerle ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Akademik başarı, ailenin okula katılımı, akademik dayanıklılık, akademik güdülenme, okula bağlılık, okul iklimi, okula karşı tutum, okula yabancılaşma, sınav kaygısı ve okul terkinin akademik değişkenler bakımından; anne baba tutumu, akran ilişkisi, değerler, kişilik özelliği, sosyal destek, öz düzenleme, öznel iyi oluş, mizah tarzı, facebook bağımlılığı, siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi, depresyon ve kaygının psikolojik nitelikler bakımından; cinsiyet, okul türü, liseyi yatılı/gündüzlü okuma ve sınıf düzeyinin ise demografik nitelikler bağlamında okul tükenmişliği ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular alan yazın bağlamında değerlendirilmiştir. Bu bulgular, okul tükenmişliği konusunda yapılacak araştırmaların geniş bir perspektiften ele alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. Okul tükenmişliği konusunda yapılan çalışmaların sadece akademik değişkenlerle değil, aynı zamanda psikolojik ve demografik değişkenlerle de ilişkili olduğu görülmektedir. Bu derleme çalışması, okul tükenmişliği konusunda yapılan araştırmalara yeni bir bakış açısı getirmekte ve ilerleyen çalışmalara yol gösterebilecek niteliktedir.
Keywords
Abstract
School burnout has emerged as a significant problem area affecting student life in recent years. In this context, a systematic compilation and analysis of research is of great importance in order to outline the general framework of the subject. The aim of this study is to evaluate the existing literature by examining scientific publications on school burnout in Turkey. For this purpose, a total of 18 studies, including 6 theses and 12 articles published between 2018 and 2022, were reviewed in the YÖK Thesis, Google Scholar, and ULAKBİM Dergipark databases. The findings obtained from the review revealed that school burnout is associated with various variables. Academic achievement, parental involvement in school, academic resilience, academic motivation, school attachment, school climate, attitude towards school, alienation from school, exam anxiety, and school dropout were found to be related to school burnout in terms of academic variables; parental attitude, peer relationships, values, personality traits, social support, self-regulation, subjective well-being, humor style, Facebook addiction, cyberbullying, cyber victimization, alexithymia, depression, and anxiety were found to be related to school burnout in terms of psychological characteristics; while gender, school type, boarding/day school attendance, and class level were found to be related to school burnout in terms of demographic characteristics. The findings were evaluated in the context of the literature. These findings indicate that research on school burnout needs to be approached from a broad perspective. It is observed that studies on school burnout are not only related to academic variables but also to psychological and demographic variables. This review study provides a new perspective on research on school burnout and can guide future studies.
