KRUVAZİYER GEMİLERDE ÇEVRESEL VE BİREYSEL YÖN BULMA FAKTÖRLERİNİN İNCELENMESİNE YÖNELİK BİR KULLANIM SONRASI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI
Author:
Abstract
Yön bulma kavramının, hastaneler, alışveriş merkezleri ve havaalanları gibi karmaşık bina türleri dahil olmak üzere karasal mimaride geniş bir literatüre sahip olmasına karşın yüzen mimari örneği olan kruvaziyer gemileri içeren çalışmalarda sınırlı kalmaktadır. Ancak mevcut olan kısıtlı literatürde bile kruvaziyer gemilerde yön bulmanın zorluklarına işaret eden çalışmalar mevcuttur. Kruvaziyer gemilerde yön bulma; kullanıcı memnuniyeti, müşteri sadakati, ticari ve operasyonel verimlilik ile ilişkilendirilmektedir. Dolayısıyla yön bulma kruvaziyer gemi yolcuları, mürettebatı ve diğer paydaşlar için önemli bir unsur olmaktadır. Bu sebeplerin yanısıra yüzen mimariye bir örnek olan kruvaziyer gemiler üzerindeki yaşayışın gelecekte artacağı düşünülen su üzerindeki yaşama örnek olması açısından gelecekçi yaklaşımlar için ipucu niteliğinde olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada kruvaziyer gemilerde yön bulma konusuna ilişkin, orta büyüklükteki (mid size) kruvaziyer gemi deneyimlemiş kişilere kullanıcı odaklı bir kullanım sonrası değerlendirme (KSD) çalışması yapılmıştır. Bu doğrultuda nicel yöntem tercih edilmiş ve alanyazın çalışmaları sonucunda geliştirilen anket ölçeğine orta boy kruvaziyer gemi turunda, Kuşadası ve İzmir limanı girişinde toplam 154 kişiden fiziki, 49 kişiden çevrimiçi yanıtlar toplanarak toplamda orta boy kruvaziyer gemi deneyimi olan 203 kişiye ulaşılmıştır. Fiziksel ve bireysel yön bulma faktörlerinin incelendiği çalışmada kruvaziyer gemide yön bulma deneyimi, yön bulma (beceri ve mekânsal oryantasyon), okunabilirlik, memnuniyet ve tercih boyutları aralarındaki ilişkiler yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve mekânsal aşinalık (seyahat süresi ve önceki seyahat deneyimi, mürettebat ya da yolcu olma) değişkenleri ile istatistiksel değerlendirmelere tabi tutularak ele alınmıştır. İstatistiksel analiz bulgularını değerlendirmek için R-Project yazılımı kullanılarak çalışmanın istatistiksel analiz aşamasında frekans analizleri, ölçeğin güvenilirlik-geçerlilik analizleri (Cronbach Alfa güvenilirlik analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi) ve ortalama karşılaştırma testleri yapılmıştır. Çalışmada mekânsal aşinalığın, yön bulma boyutlarında anlamlı farklılığa neden olurken, yaş, cinsiyet ve eğitim durumunun yön bulma boyutlarında anlamlı farklılığa neden olmadığı anlaşılmaktadır.
Keywords
Abstract
Although the concept of wayfinding has a extensive literature in terrestrial architecture, including complex building types such as hospitals, shopping malls and airports, it is limited in cruise ships studies, which are examples of floating architecture. However, even in the limited literature, studies are pointing to the difficulties of wayfinding on cruise ships. Wayfinding on cruise ships; user satisfaction is associated with customer loyalty, commercial and operational efficiency. Therefore, wayfinding is an essential element for cruise ship passengers, crew and other stakeholders. In addition to these reasons, it is thought to be a clue for futuristic approaches in terms of being an example of life on the water, which is thought to increase in the future, an example of floating architecture. In this study, a user-centered Post Occupancy Evaluation (POE) study was conducted with people who have experienced mid-size cruise ships on wayfinding on cruise ships. In this direction, the quantitative method was preferred and a total of 203 people who experienced medium cruise ship were reached by collecting physical responses from a total of 154 people on a medium cruise ship tour, at the entrance of Kuşadası and İzmir ports and online responses from 49 people for the questionnaire which has developed as a result of literature studies. In the study, physical and individual wayfinding factors were examined, the relationships between cruise ship wayfinding experience, wayfinding (skill and spatial orientation), legibility, satisfaction and preference dimensions were analyzed with age, gender, education level and spatial familiarity (travel time and previous travel experience, being crew or passenger) by subjecting them statistical evaluations. In order to evaluate the statistical analysis findings, frequency analyses, reliability-validity analyzes of the scale (Cronbach Alpha reliability analysis and Confirmatory Factor Analysis) and mean comparison tests were conducted at the statistical analysis stage of the study by using R-Project software. In the study, it is understood that while spatial familiarity causes a significant difference in the dimensions of wayfinding; age, gender and educational status do not cause a significant difference in the dimensions of wayfinding.