Yayın Etiği ve Yanlış Uygulama Bildirimi
JASSS'ın yayın etiği ve yayın hatası bildirimi, esas olarak Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Yönergeleri (COPE, 2011) ve Elsevier'in "Yayın Etiği" bildirimine dayanmaktadır.
Yazarların Sorumlulukları
Rapor edilen araştırma, etik ve sorumlu bir şekilde yürütülmeli ve ilgili tüm mevzuata uygun olmalıdır. Yazarlar, çalışmaları ve yayınlarının içeriği için toplu sorumluluk almalıdır. Araştırmacılar, yöntem ve bulguların doğru bir şekilde raporlandığından emin olmak için yayınlarını her aşamada dikkatlice kontrol etmelidir. Yazarlar, hesaplamaları, veri sunumlarını, atıfları ve kanıtları dikkatlice kontrol etmelidir.
Dürüstlük
Araştırmacılar sonuçlarını dürüstçe ve uydurma, tahrifat veya uygunsuz veri manipülasyonu olmadan sunmalıdır. Araştırma görselleri yanıltıcı bir şekilde değiştirilmemelidir.
Araştırmacılar yöntemlerini tanımlamaya ve bulgularını açık ve net bir şekilde sunmaya çalışmalıdır. Araştırmacılar, geçerli raporlama yönergelerini izlemelidir. Yayınlar, deneylerin diğer araştırmacılar tarafından tekrarlanmasına izin vermek için yeterli ayrıntı sağlamalıdır.
Yazarlar, gönderilen, kabul edilen veya yayınlanan herhangi bir çalışmada bir hata tespit ederse derhal editörü uyarmalıdır. Yazarlar, gerektiğinde düzeltme veya geri çekme konusunda editörlerle işbirliği yapmalıdır.
Yazarlar, alıntı ve alıntılarda başkalarının çalışmalarını doğru bir şekilde sunmalıdır. Yazarlar, atıfta bulunulan çalışmayı okumamışlarsa, diğer yayınlardan referansları kopyalamamalıdır.
Şeffaflık
Tüm yazarlar listelenmeyi kabul etmeli ve yayının gönderilen ve kabul edilen versiyonlarını onaylamalıdır. Yazar listesinde yapılacak herhangi bir değişiklik, listeden çıkarılanlar da dahil olmak üzere tüm yazarlar tarafından onaylanmalıdır. Sorumlu yazar, editör ve diğer yazarlar arasında bir iletişim noktası olarak hareket etmeli ve ortak yazarları bilgilendirmeli ve onları yayınla ilgili önemli kararlara dahil etmelidir.
Raporlama Standartları
Tüm yazarlar, rapor edilen çalışmayı okumalı ve aşina olmalı ve yayınların bu kılavuzda belirtilen ilkelere uygun olmasını sağlamalıdır. Çoğu durumda, yazarların araştırmanın bütünlüğü ve raporlaması için ortak sorumluluk almaları beklenir. Ancak, yazarlar araştırmanın yalnızca belirli yönleri ve raporlaması için sorumluluk alıyorsa, bu durum yayında belirtilmelidir.
Yazarlar, yayından sonra hata veya eksiklikler tespit edilirse çalışmalarını derhal düzeltmek için editör veya yayıncı ile birlikte çalışmalıdır.
Orijinal araştırma raporlarının yazarları, yapılan çalışmanın doğru bir hesabını ve bunun yanı sıra öneminin nesnel bir tartışmasını sunmalıdır. Altta yatan veriler makalede doğru bir şekilde sunulmalıdır. Bir makale, başkalarının çalışmayı tekrarlamasına izin vermek için yeterli ayrıntı ve referansları içermelidir. Hileli veya bilerek yanlış beyanlar etik olmayan davranış teşkil eder ve kabul edilemez.
Veri Erişimi ve Saklama
Yazarlardan, editör incelemesi için makaleleriyle birlikte çalışmalarının ham verilerini sağlamaları istenebilir ve mümkünse verileri kamuya açık hale getirmeye hazır olmalıdır. Her halükarda, yazarlar, katılımcıların gizliliğinin korunabilmesi ve tescilli verilerle ilgili yasal haklar, bunların yayınlanmasını engellemez.
Orijinallik ve İntihal
Yazarlar yalnızca tamamen orijinal eserler sunacak ve başkalarının eserlerini ve/veya sözlerini uygun şekilde alıntılayacak veya alıntı yapacaktır. Bildirilen çalışmanın niteliğini belirlemede etkili olan yayınlara da atıfta bulunulmalıdır.
Yazarlar, gönderilen çalışmanın orijinal olduğu ve herhangi bir dilde başka bir yerde yayınlanmamış olduğu yayın gerekliliklerine uymalıdır. Geçerli telif hakkı yasalarına ve sözleşmelerine uyulmalıdır. Telif hakkı olan materyaller (örn. tablolar, şekiller veya kapsamlı alıntılar) yalnızca uygun izin ve onay alınarak çoğaltılmalıdır.
Hem diğer araştırmacıların hem de yazarların kendi çalışmaları ve yayınları uygun şekilde tanınmalı ve kaynak gösterilmelidir. Mümkünse birincil literatüre atıfta bulunulmalıdır.
Yazarlar, bulgular daha önce yayınlanmışsa veya başka bir yerde yayınlanmak üzere birden fazla rapor veya tek bir veri setinin birden fazla analizi düşünülüyorsa editörleri bilgilendirmelidir.
Açıklama ve Çıkar Çatışmaları
Tüm yazarlar, makalelerinin sonuçlarını veya yorumlarını etkileyebilecek herhangi bir finansal veya diğer önemli çıkar çatışmalarını açıklayan bir beyanda bulunmalıdır. Proje için tüm mali destek kaynakları açıklanmalıdır.
Birden Fazla Dergiye Başvuru veya Eşzamanlı Yayın
Genel olarak, temelde aynı araştırmayı anlatan makaleler birden fazla dergi/ye/de gönderilmemeli /yayınlanmamalıdır. Aynı makalenin birden fazla dergiye gönderilmesi etik dışı yayıncılık davranışı oluşturur ve kabul edilemez.
Başka bir yerde telif hakkıyla korunan materyal olarak yayınlanmış makaleler gönderilemez. Ayrıca dergi tarafından incelenmekte olan yazılar, telif hakkıyla korunan yayınlara yeniden gönderilmemelidir. Yazarlar, yayınlanan dergide yayınlanan makalelerin CC-BY-NC lisansı (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) altında kullanılmasına izin verirler.
Makalenin Yazarlığı
Yazarlık, rapor edilen çalışmanın konseptine, tasarımına, yürütülmesine veya yorumlanmasına önemli katkılarda bulunanlarla sınırlı olmalıdır. Önemli katkılarda bulunanların tümü ortak yazar olarak listelenmelidir. Sorumlu yazar, katkıda bulunan tüm ortak yazarların yazar listesine dahil edilmesini sağlar. Sorumlu yazar ayrıca tüm ortak yazarların makalenin son halini onayladığını ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiğini doğrulayacaktır.
Yayınlanmış Eserlerdeki Temel Hatalar
Bir yazar yayınlanmış çalışmasında önemli bir hata veya yanlışlık keşfettiğinde, derhal dergi editörünü veya yayıncısını bilgilendirmek ve makaleyi geri çekmek veya düzeltmek için editörle işbirliği yapmak yazarın yükümlülüğüdür.
Makalelerde Üretken Yapay Zeka Beyanı
Yazarlar, makaleyi gönderirken bilimsel yazılarda üretken yapay zeka kullanımını beyan etmelidir. Üretken yapay zeka ve yapay zeka destekli teknolojiler yalnızca yazının okunabilirliğini ve dilini iyileştirmek için yazma sürecinde kullanılmalıdır. Teknoloji, insan gözetimi ve kontrolüyle uygulanmalıdır. Yazarlar, yapay zekanın yanlış, eksik veya taraflı olabilecek yetkili görünen çıktılar üretebileceğinden sonucu dikkatlice incelemeli ve düzenlemelidir. Yazarlar, çalışmanın içeriğinden nihai olarak sorumludur ve hesap verebilirler. Yazarlık, yalnızca insanlara atfedilebilen ve gerçekleştirilebilen sorumluluklar ve görevler anlamına geldiğinden, yazarlar yapay zeka ve yapay zeka destekli teknolojileri yazıda yazar veya ortak yazar olarak listelememeli veya bunlara atıfta bulunmamalıdır. Üretken yapay zeka ve yapay zeka destekli teknolojilerin bilimsel yazılarda kullanımı, makale ilk gönderildiğinde yazının sonuna bir ifade eklenerek beyan edilmelidir. İfade, yayınlanan çalışmada görünecek ve kaynakçadan önce yeni bir bölüme yerleştirilmelidir.
Gözden Geçirenlerin (Hakemlerin) Sorumlulukları
Editoryal Kararlara Katkı
Hakem değerlendirmesi, editöre ve yayın kuruluna editoryal kararlar vermede yardımcı olur ve yazara makaleyi iyileştirmede de hizmet edebilir.
Çabukluk
Bir makalede rapor edilen araştırmayı gözden geçirme konusunda kendini yetersiz hisseden veya derhal gözden geçirilmesinin imkansız olacağını bilen seçilmiş herhangi bir hakem, editöre haber vermeli ve inceleme sürecinden çekilmelidir.
Gizlilik
İncelenmek üzere alınan tüm yazılar gizli belgeler olarak ele alınmalıdır. Editör tarafından yetkilendirilmedikçe, başkalarına ifşa edilmemeli veya tartışılmamalıdır.
Objektiflik Standartları
İncelemeler objektif olarak yapılmalıdır. Yazarın kişisel eleştirisi uygun değildir. Hakemler görüşlerini destekleyici argümanlarla açıkça ifade etmelidir.
Kaynakların Tanınması
Hakemler, makalede atıfta bulunulan ilgili yayınlanmış çalışmalara referans bölümünde atıfta bulunulmadığı durumları belirlemelidir. Diğer yayınlardan elde edilen gözlem veya argümanlara ilgili kaynağın eşlik edip etmediğini belirtmelidirler. Hakemler, incelenmekte olan makale ile kişisel bilgilerine sahip oldukları diğer yayınlanmış makaleler arasında herhangi bir önemli benzerlik veya örtüşme olduğunda editöre bildirecektir.
Açıklama ve Çıkar Çatışması
Akran değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel çıkar için kullanılmamalıdır. Hakemler, yazarlardan, şirketlerden veya makalelerle ilişkili kurumlardan herhangi biriyle rekabetten, işbirliğinden veya diğer ilişkilerden veya bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının olduğu makaleleri dikkate almamalıdır.
Editörün Sorumlulukları
Yayın Kararları
Editörler, dergiye gönderilen yazıların hangilerinin yayımlanacağına karar vermekten sorumludur. Editör, yazarların ırkı, cinsiyeti, cinsel yönelimi, dini inancı, etnik kökeni, vatandaşlığı veya siyasi felsefesi dikkate alınmaksızın yazıları değerlendirecektir. Karar, makalenin önemine, özgünlüğüne ve açıklığına ve çalışmanın geçerliliğine ve derginin kapsamıyla olan ilgisine dayanacaktır. Hakaret, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili mevcut yasal gereklilikler de dikkate alınmalıdır.
Gizlilik
Editör ve herhangi bir editoryal personel, gönderilen bir makale hakkında herhangi bir bilgiyi ilgili yazar, hakemler, potansiyel hakemler, diğer editör danışmanları ve uygun olduğu şekilde yayıncı dışında hiç kimseye açıklamamalıdır.
Açıklama ve Çıkar Çatışmaları
Gönderilen bir makalede açıklanan yayınlanmamış materyaller, yazarın açık yazılı izni olmaksızın editör veya yayın kurulu üyeleri tarafından kendi araştırma amaçları için kullanılmayacaktır.
Kaynak
Committee on Publication Ethics (COPE). (2011, March 7). Code of Conduct and Best-Practice Guidelines for Journal Editors. Retrieved from http://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf
Elsevier Publishing Ethics. https://www.elsevier.com/about/policies/publishing-ethics