ÖĞRETMEN ADAYLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR TÜKETİM DAVRANIŞ DÜZEYİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Sürdürülebilirlik, artan tüketim davranışlarının doğal çevreye zarar verilmesi sonucunda ortaya çıkan kavramlardan biridir. Sürdürülebilirlik açısından hem bugünü hem yarını kurtarmak ve korumak için öğrencilere nasıl bir eğitim verileceği konusu üzerinde uzun yıllar düşünülmesi gereken küresel bir mevzudur. Temelinde, gelecek nesillerin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak şimdiki neslin ihtiyaçlarını karşılaması görüşü yer almaktadır. Sürdürülebilirlik için dönüştürülebilir tüketim anlayışı büyük önem taşımaktadır. Bireylerin, erken çocukluktan yükseköğretime kadar olan döneminde sürdürülebilir tüketim bilincine sahip olarak yetişmeleri gereklidir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranış düzeyinin belirlenmesidir. Bu amaç bağlamında öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranış düzeyi incelenmiş olup çeşitli değişkenlere göre anlamlı farklılaşma olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranış düzeylerinin incelendiği bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Evren İstanbul ili sınırları içerisindeki bir vakıf üniversitesinin eğitim fakültesine kayıtlı olan toplam 1250 lisans öğrencisidir. Örneklem ise ilgili üniversitede öğrenim gören 297 tane öğretmen adayıdır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranışının orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Öğretmen adaylarının cinsiyet, yaş, bölüm, çevre eğitimi dersi alma durumu, çevreyi koruma temalı topluluklara üye olma durumu, mesleği yapmak isteme durumu, daha önce herhangi bir lisans programından mezun olma durumu ve lisansüstü eğitimi almak isteme durumuna göre sürdürülebilir tüketim davranışı arasında anlamlı ilişki bulunmuştur.
Keywords
Abstract
Sustainability is one of the concepts that arise as a result of increasing consumption behaviors harm the natural environment. In terms of sustainability, it is a global issue that needs to be considered for many years on how to provide education to students to save and protect both today and tomorrow. It is based on the view that the needs of future generations will meet the needs of the present generation, taking into account the needs. The concept of convertible consumption is of great importance for sustainability. Individuals need to grow up with a sense of sustainable consumption, from early childhood to higher education. Accordingly, the aim of the research is to determine the pre-service teachers' sustainable consumption behavior level. In this context, the pre-service teachers' sustainable consumption behavior level was examined and it was predicted whether there was a significant difference according to various variables. In this study, where the pre-service teachers' sustainable consumption behavior levels were examined, a scanning model, which is one of the quantitative research methods, was used. The universe of the research is teacher candidates studying in Istanbul in 2018-2019 academic year. The sample of the research was determined by using simple random sampling method. Evren is a total of 1250 undergraduate students enrolled in the education faculty of a foundation university within the borders of Istanbul. The sample is 297 prospective teachers studying at the relevant university. As a result of the research, it was determined that the pre-service teachers' sustainable consumption behavior is at a medium level. A significant relation was found between the pre-service teachers' gender, age, department, environmental education lesson status, membership of the communities with environmental protection themes, the desire to do the profession, the degree of graduation from any undergraduate program and the desire to pursue graduate education.
Keywords
- Aksu, C. K., Gelibolu, L. (2015). A Research On Determination Of The Attitudes Of University Employees Towards Sustainable Consumption. The Journal of KAU IIBF. 6(9). 235-248.
- Aktaş, S.C. & Çiçek, B. (2019). Farklı Kuşaktaki Kadın ve Erkeklerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi. 54(4). 1957-1978
- Ateş, H. (2018). Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının ve Bilgi Düzeylerinin Araştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31(2). 507-531.
- Aydın, A., Bakırcı, H. & Ürey, M. (2012). Serbest Etkinlik Çalışmaları Dersine Yönelik Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 41(193):214-230.
- Aydın, H. (2016). Çevreci Tüketicilerin Değer Temelli Bölümlendirilmesi: Çevreci Kadın Tüketiciler Üzerine Bir Araştırma. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt.4. No:2. 105-124.
- Bener, Ö. & Babaoğul, M. (2008). Sürdürülebilir Tüketim Davranışı ve Çevre Bilinci Oluşturmada Bir Araç Olarak Tüketici Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. 5(1). 1-10.
- Birleşmiş Milletler Kalkınma Hedefi. 2016. https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals.html dan alınmıştır.
- Bulut, Z. A., Kökalan Çımrin, F. & Doğan, O. (2017). Gender, Generation and Sustainable Consumption: Exploring the Behaviour of Consumers from Izmir. Turkey. International Journal of Consumer Studies. 41(6). 597-604.
- Demirel, Ö. (2002). Öğretme Sanatı (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Doğan, O., Bulut, Z. A., Kökalan Çımrın, F. (2015). Bireylerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt.29. Sayı:4. 659-678.
- Dolan, P. (2002). The Sustainability of Sustainable Consumption. DIT Dublin Institute of Technology. s.35.
- Ergen, A. (2014). Maddi Değerler. Gönüllü Sade Yaşam Biçimi. Çevre Bilgisi: Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Açısından Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
- Hansen, U., Schrader. U. (1997). A Modern Model of Consumption for a Sustainable Society. Journal of Consumer Policy. Vol.20. No:4. 443-468.
- Hayta, A. B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü. Journal of Kirsehir Education Faculty. 10(3).
- Hertwich, E. (2002). Life-Cycle Approaches to Sustainable Consumption. Workshop Proceedings Interim Report. International Institute for Applied Systems Analysis. Laxenburg. Austria
- Hertwich, E. G. (2005). Life Cycle Approaches to Sustainable Consumption: A Critical Review. Environmental science & technology, 39(13), 4673-4684.
- Hobson, K. (2002). Competing Discourses of Sustainable Consumption: Does The 'Rationalisation of Lifestyles' Make Sense?. Environmental politics, 11(2), 95-120.
- İrge, N. T., Karaduman, İ. (2018). X ve Y Kuşaklarında Gönüllü Sadelik Algısının Tüketici Karar Tarzlarına Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. Cilt.10. Sayı:3. 120-143.
- Jackson, T. (2005). Live Better By Consuming Less?. Journal of Industrial Ecology. Sa: 9 (1-2). s. 19-36.
- Kadıoğlu Ateş, H. (2015). Projeye Dayalı Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Tutumlarına Ve Görsel Sunu Uygulamalarına Etkisi. İstanbul: Morpa.
- Karaca, Ş. (2018). Yaşam Tarzının Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 10(3). 403-425.
- Karalar, R. & Kiracı, H. (2010). Bireysel Değerlerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2(2). 79-106.
- Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara.
- MEB, (2018). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. İlköğretim fen bilimleri dersi (4. 5. 6. 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Nakıboğlu, A. G. B. (2007). Tüketimin Çevreci Boyutu: Çevreci Tutum ve Davranışlara Göre Pazar Bölümlemesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16(2). 423-438.
- Oğuz, D., Çakcı, I. Kavas, S. (2011). Environmental Awareness of Students in Higher Education. Turkish Journal of Forestry. Vol.12. No:1. 34-39.
- Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi 1 SPSS-Minitab. Eskişehir: Kaan Kitapevi.
- Özgül, E. (2010). Tüketicilerin Değer Yapıları. Gönüllü Sade Yaşam Tarzı ve Sürdürülebilir Tüketim Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 28(2). 117-150.
- Özmehmet, D. E. (2008). Dünyada ve Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımları. Journal of Yaşar University. 3(12). 1853-1876.
- Portney, K. E. (2015). Sustainability. The MIT Press.
- Seyfang, G. (2005). Shopping for Sustainability: Can Sustainable Consumption Promote Ecological Citizenship?. Environmental Politics. Vol.14. No:2. 290-306.
- Seyfang, G. (2006). Ecological Citizenship And Sustainable Consumption: Examining Local Organic Food Networks. Journal of rural studies, 22(4), 383-395.
- Şener, A., & Hazer, O. (2007). Değerlerin Kadınların Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkilerine İlişkin Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. 1-16.
- Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics. (sixth ed.) Pearson. Boston
- Tanner, C., & Wölfing Kast, S. (2003). Promoting Sustainable Consumption: Determinants of Green Purchases By Swiss Consumers. Psychology & Marketing, 20(10), 883-902.
- Veenhoven, R. (2004). “Sustainable Consumption and Happiness’’ Reddy. S. (Ed.).Green consumerism: Approaches and Country Experiences. The Icfai University Press. Hyderabad. India. 2008. ISBN 81314-1390-0 pp. 39-68.
- WCED, (1987). Our Common Future. World Commission on Environment and Development. Oxford University Press. Oxford (1987)
- Young, W., Hwang, K., McDonald, S., & Oates, C. J. (2010). Sustainable Consumption: Green Consumer Behaviour When Purchasing Products. Sustainable development, 18(1), 20-31.
