COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLER KAPSAMINDA BEYPAZARI YÖRESEL ÜRÜNLERİNİN TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU TESCİL MEVZUATINCA DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Coğrafi işaretleme, yöresel ürünlerin kalitesinin korunması, gelecek kuşaklara aktarılması, yörenin tanıtımının yapılması, ürünün markalaştırılarak katma değerini artırması sebebiyle son yıllarda yaygınlaşmaya başlamıştır. Yöresel ürünlerin coğrafi işaret tescili alarak koruma altına alınması ürünlerin taklitlerinin yapılmasını engellemesi açısından hem yerel hem de ulusal ölçekte önemli bir yere sahiptir. Bu araştırmada amaç Beypazarı yöresel ürünlerini coğrafi işaretleme kapsamında Türk Patent ve Marka Kurumu tescil mevzuatınca değerlendirmek, yerel halk, üreticiler ve yetkililerin konu ile ilgili görüş ve uygulamaları belirlenmeye çalışmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması deseni uygulanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma katılımcılarını Beypazarı yerel halkı, üreticileri ve coğrafi işaretleme konusunda çalışma yapan yetkililerden 12 kişi oluşturmaktadır. Yetkililer amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Çalışma sonucunda Beypazarı yöresel ürünlerinden Beypazarı havuç lokumu, Beypazarı cevizli tatlı sucuğu, Beypazarı yaprak sarması, Beypazarı tarhanası, Beypazarı 60 katlı baklavası, Beypazarı höşmerim tatlısı, Beypazarı mumbarı, Beypazarı güvecinin coğrafi işaret tescili kapsamına alınabileceği, bu konuda yerel halk ve üreticilerin bir çalışması olmadığı ancak Beypazarı Ticaret Odası ve Beypazarı Belediyesinin çalışmaları olduğu tespit edilmiştir. Beypazarı, zengin kültürel mirası ve tarihi kentsel dokusu olan aynı zamanda UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan bir ilçedir. Böyle tarihi ve kültürel mirasa sahip bir ilçede Coğrafi İşaret tescil çalışmalarına önem verilmelidir. Bu kapsamda yapılacak çalışmalarda yetkililere destek olarak ürünlerin Coğrafi İşaret tescil süreci yürütülmelidir.
Keywords
Abstract
Geographical marking has become widespread in recent years due to the preservation of the quality of local products, their transfer to future generations, the promotion of the region, and the increased added value of the product by branding. Protecting local products by registering a geographical indication has an important place both at local and national scale in terms of preventing imitation of products. In this study; Within the scope of geographic marking of Beypazarı local products, it was tried to determine the opinions and practices of the local people, producers and authorities by evaluating the Turkish Patent and Trademark Authority Registration legislation. Interview method, one of the qualitative research methods, was used in the study. The research participants are 12 people from Beypazarı local people, producers and officials working on geographical indication. Semi-structured interview form was used as data collection tool in the study. As a result of the study, Beypazarı local products such as Beypazarı carrot delight, Beypazarı sweet sausage with walnuts, Beypazarı grated leaves, Beypazarı tarhana, Beypazarı 60-storey baklava, Beypazarı höşmerim dessert, Beypazarı mumbarı, Beypazarı casserole can be included in the scope of geographical indication of the public and the producers do not have a study on this issue. However, it has been determined that Beypazarı Chamber of Commerce and Beypazarı Municipality have been working. Beypazarı is a town with rich cultural heritage and historical urban texture and is also included in the UNESCO World Heritage Tentative List. In a district with such historical and cultural heritage, attention should be paid to the registration of geographical signs. In this scope of work, the process of registering geographical signs of products should be carried out by supporting the authorities.
Keywords
- Apak, Ö. C. ve Gürbüz, A. (2018). Turistlerin Yöresel Gıda Ürünlerine İlgi Düzeyleri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 334-349.
- Baltacı A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles ve Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3), 1-15.
- Büyüköztürk, Ş, Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2019). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (26. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Büyükşalvarcı, A., Şapçılar, M. C. ve Yılmaz, G. (2016). Yöresel Yemeklerin Turizm İşletmelerinde Kullanılma Durumu. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(4), 165-181.
- Demirer, H, R. (2010). “Yöresel Ürün ve Coğrafi İşaretler Fransa ve Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, (Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- Durusoy, Y. Y. (2017) “Coğrafi İşaretli Gastronomik Ürünlerin Bölge Halkı Tarafından Algılanması Üzerine Analitik Bir Araştırma: Kars Kaşarı Örneği”, (Doktora Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Gökovalı, U. (2007). “Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği”, İktisat ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 141-160.
- İloğlu, N. (2014). “Coğrafi İşaretli Ürünlerin Tescili ve Denetimi üzerine Farklı Ülke Sistemlerinin İncelenmesi Türkiye Uygulaması”. Türkiye Patent Enstitüsü Markalar Daire Başkanlığı Uzmanlık Tezi. Ankara.
- Kızıltepe H. (2005). “Türk Coğrafi İşaretler Mevzuatı, AB Mevzuatı ile Mukayesesi ve Bazı Önemli Ülkelerdeki Coğrafi İşaretler Mevzuatı”, Türk Patent Enstitüsü Marklar Daire Başkanlığı, Uzmanlık Tezi.
- Oraman, Y. (2015). “Türkiye’de Coğrafi İşaretli Ürünler”. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 76-85.
- Orhan, A. (2010). Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde “Coğrafi İşaretlerin” Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 12(21), 243-254.
- Pektaş G. Ö. E., Kahraman C. ve Alkan G. (2018). Türkiye’de Coğrafi İşaretler ve İhracat Pazarlaması Açısından Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 39(23), 65-82.
- Şahin, A. ve Meral Y. (2012).” Türkiye’de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler.” Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5(2), 88-92.
- Şahin, G. (2019). “Türkiye’nin Coğrafi İşaretleri ve Bunların Türkiye Ekonomisinde Etkin Kullanımları”, (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Tekelioğlu, Y. (2010). Anadolu’nun Sahipsiz Değerleri: Yöresel Ürünler, Borsanomi Antalya Ticaret Borsası Bülteni, 25, 20-41.
- Tekelioğlu, Y. (2010). Yöresel Ürünler Coğrafi İşaretler ve Türkiye Uygulamaları. Gastro Dergisi, 59, 118- 121.
- Temiz, T. 82019). “Konya Örneğinde Coğrafi İşaretli Ürünlerin Gastronomi Turizmi Açısından Önemi”, (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Tepe, S. (2008). “Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri” Türkiye Patent Enstitüsü Markalar Daire Başkanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
- Toklu İ. T., Ustaahmetoğlu E. ve Küçük Ö.H. (2016). Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı ve Daha Fazla Fiyat Ödeme İsteği: Yapısal Eşitlik Modellemesi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), 145-161.
- Topbaş, N. T. (2019). “Yerel ve Kırsal Kalkınmada Coğrafi İşaret: Zile Pekmezi Araştırması”, (Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
- Torun G. ve Ertürk S. (2006). Bilinen ve Bilinmeyen Yönleriyle Beypazarı. Ankara.
- Üzümcü, T. P., Alyakut Ö. ve Akpulat N. A. (2017). “Coğrafi İşaretleme Kapsamında Kocaeli Gastronomik Ürünlerinin Değerlendirilmesi”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,
- WIPO, (2003). “International Framework for the Protection of Trademark and Geographical Indications”, National Seminer on the Protection of Trademarks and Geographical Indications, March 17-19.
- Yalçın D. (2019). “Coğrafi İşaretlerin Şehir Markalaşmasına Etkileri: Sakarya Örneği, (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Yıldırım A. ve Şimşek H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım O., Karaca O. B. ve Çakıcı A. C. (2018). Yöresel Yemeklere Konaklama ve Yiyecek İçecek İşletmelerinin Menülerinde Yer Verilme Durumu: Adana ve Mersin Bölgesinde Bir Araştırma. Journal of Gastronomy Studies, 6(4), 376-398.
- https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.555.pdf 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. 19.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
- https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/6B3F914C-E72C-437C-8A30 Coğrafi İşaret Örnek Başvuru Klavuz. 22.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
- https://www.ci.gov.tr/sayfa/avrupa-birli%C4%9Finde-co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret Avrupa Birliği’nde Coğrafi İşaret 22.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
- https://www.ci.gov.tr/sayfa/geleneksel-%C3%BCr%C3%BCn-ad%C4%B1- 01.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
