Author :
Abstract
Karaman, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetinin izlerini taşıyan köklü bir Anadolu şehridir. Karaman şehir merkezinde günümüze kadar gelebilmiş tarihi yapılarda ve hala yaşayan sosyo-kültürel öğelerde bu izleri görmek mümkündür. Çalışmada Karaman’da sosyal yaşamın döngüsünde önemli bir yeri olan “Helvacılar sokağı” ele alınacak, 1980’lerdeki sokağın fotoğrafı serimlenmeye çalışılacaktır. Çalışma verileri öncelikle Karaman ile ilgili tarihi kaynaklardan elde edilmiş, bu veriler Karaman’da yaşayan yaşlı kişilerin şahitliğiyle karşılaştırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılmış ve görüşme tekniği kullanılacaktır. 1980 yıllarından önce Helvacılar sokağında helvacı dükkanlarıyla birlikte ekmek fırınları, çaycı dükkânları, tuhafiye ve nalburiye dükkanları yan yana yerleşik halde bulunmaktadır. Bu haliyle 40 yıl önceki Karaman şehir merkezindeki helvacılar sokağı sosyal hayatın canlı bir görüntüsünü sunmaktadır. Çalışma bu yönüyle etnografik bir zemine dayanmaktadır. Karaman’daki helva dükkanlarında Ermenek helvası, yaz helvası, küncülü helva, tahinli helva, susamlı helva, pekmezli helva, köpüklü helva, fıstıklı, bademli ve cevizli helva, boyalı ve şekerli tahin helvası, kestirme helvası, çöz helvası, kaba helva, pişmani helva, tel helva gibi çeşitleri satılmaktadır. 1980’lerde fast-food kültürünün, endüstriyel yemek ve gıda tüketiminin henüz yaygınlaşmadığı zamanlarda Karaman insanı gündelik hayat içinde yemek ihtiyaçlarını kendi kendine yeten yiyecek kültürü içinde sürdürmüştür. Karaman şehir merkezinde insanlar doğal bir seyir içinde kendi yaşam biçimlerini inşa edebilmişlerdir. Kendi kendine yeten ekonomik yapısıyla geleneksel Anadolu kültürünü imleyen bu yaşam biçimi endüstrileşme ve kentleşme hareketlerinden olumsuz yönde etkilenmiştir. Günümüzde helva çeşitleri hala tüketilmekle birlikte bu helvaların hem geleneksel imalat biçimi hem de üretim ortamları değişmiştir.
Keywords
Abstract
Karaman is a deep-rooted Anatolian city bearing the traces of Seljuk State and Ottoman civilizations. It is possible to see these traces in the historical buildings that have survived to the present day and in the socio-cultural elements that are still living in the city center of Karaman. In this study, "Helvacılar street", which has an important place in the cycle of social life in the city center of Karaman, will be discussed. In this study, the photograph of the social liveliness on the street before 1980 will be tried to be revealed. The study data will first be obtained from historical sources related to Karaman, and then these data will be compared with the testimony of elderly people living in Karaman. In the study, qualitative research design will be used and interview technique will be used. In this sense, the study is based on an ethnographic basis. Before the 1980s, halva shops were very common in the bazaar center of Karaman, and after the restaurants, they were frequented by people in daily life. In terms of appearance, bakeries, tea shops, haberdashery and hardware stores are located side by side with halva shops on Helvacılar street. In this state, the Halvacılar street in the city center of Karaman 40 years ago presents a lively view of social life. In the 1980s, when fast-food culture, industrial food and food consumption did not become widespread, Karaman people continued their daily food needs in a self-sufficient food culture. In the city center of Karaman, people were able to build their own lifestyles in a natural course. This lifestyle, which marks the traditional Anatolian culture with its self-sufficient economic structure, has been adversely affected by industrialization and urbanization movements. Today, halva is still consumed. but both the traditional way of manufacturing and the production environments have changed.
