Author:
Abstract
Evliya Çelebi, XVII. yüzyılda yaşamış ve yazdığı “Seyahatname” sayesinde uluslararası şöhret kazanmış büyük bir Türk seyyahıdır. Kara Mehmet Paşa ile gittiği Viyana seyahatinde elde ettiği izlenimlerle yazmış olduğu Seyahatname’de XVII. yüzyıl Viyana’sıyla ilgili siyasi, sosyal ve kültürel birçok alanda önemli bilgiler vermektedir. Yazmış olduğu seyahatnamenin muhteviyatının oldukça geniş olması bu eseri ayrıca önemli kılmış ve esere uluslararası değer kazandırmıştır. Eser, tarihi açıdan Osmanlı ve komşu ülkeler ile ilgili başka hiçbir kaynakta bulunmayan pek çok bilgi içermektedir. Evliya Çelebi döneminin vakanüvisleri gibi olayları sadece sarayın gözüyle anlatan bir yazar olmayıp, yaşananları halkın gözüyle de anlatabilen bir seyyahtır. Saray duvarlarının dışında olup bitenleri bütün gerçekleriyle yazıya dökebilen Evliya Çelebi, döneminin padişahlarının nelere güldükleri ve nelere ağladıkları gibi farklı konularda da bilgiler vermektedir. Edebi açıdan ise Seyahatname, kendi türünün yöntem, içerik ve anlatım özellikleri bakımından ilk mükemmel örneğidir. Eserinde kullandığı dil, sanatkârane kaygıyla oluşturulmuş bir dil olmayıp, toplumsal hayatta kullanılan canlı bir dildir. Bu çalışmada Evliya Çelebi’nin XVII. yüzyıl Viyana izlenimlerini aktarmaya çalıştık. Evliya Çelebi, dönemin diplomatik yapısına uygun olarak eserinde Viyana hakkında oldukça abartılı ifadeler kullanmıştır. Ayrıca Çasarın huzuruna çıktığında yaşananları da iğneleyici bir üslupla aktarmaktadır. Ancak tasvirlerinde kullandığı bu üsluba karşılık yeri geldiğinde Çasar’ın bilgisinden, zekâsından ve iyi bir yönetici olduğundan da bahsetmiştir. Bu yönüyle bakıldığında söz konusu seyahatname dönemin Avrupalı birçok seyyahının yazdığından farklı olarak son derece objektif gözlemler içermektedir.
Keywords
Abstract
Evliya Çelebi is a great Turkish travveller who lived in 17th century and made an international fame thanks to the book he wrote,‘Seyahatname’. He gave really important political, social and cultural information about the 17th century’s Vienna at ‘Seyahatname’ that he wrote with the impression of Vienna journey which he went with Kara Mehmet Pasha. The large content of this ‘Seyahatname’ made this work extra significant and gave it an international value. The work consists lots of information about Ottoman and its neighbourhood that it’s not found in any other source. Evliya Çelebi was a traveller who told the facts not only with the palace’s but also the public’s perspecpective in contradistiction to the chroniclers of the period of his period. Evliya Çelebi could write all the facts out of the palace, furthermore he gave information in different issues just like what the sultans of his period laugh at or cry. In literary, Seyahatname is the first excellent sample in its kinds; in terms of method, content and presentation features. The language he used in his work was not artfully, it was an active language which was used by the public. In this study, we tried to tell the Vienna impression on Evliya Çelebi in 17th century. Evliya Çelebi used extremely exaggerated expressions about Vienna in accordance with the diplomatic structure of the period. He also told his experience of appearing before Ceaser in a sarcastic way. Despite the strong language in his depiction, when it needed he also wrote about the knowledge, intelligence and the good sovereignty of Ceaser. In this aspect, ‘Seyahatname’ contains highly objective observations unlike the most of European travellers of the preiod.