Author:
Abstract
Geleneksel Anadolu Aleviliğinin günümüze kadar yapısını korumasında etkili olan kurumların başında “Dedelik, Ocakzadelik, Çelebilik veya Dedebabalık” gelmektedir. Esasen bu kurumlar Anadolu Aleviliği ve Bektaşiliğinin kendine has yapısını kurmasında tarihsel rol üstlenmiştir. Nitekim Alevîler, günümüze kadar süregelen var oluşlarını ocak kültürünün varlığına borçludur. Tarihsel süreç içerisinde Alevîlerin gerek toplum gerekse dini gurup olarak, içinden geçtiği merhalelerden ve etkilendiği dini guruplardan sıyrılarak kendi sistematik yapısını günümüze kadar muhafaza etmesi ve asimilasyona doğrudan uğramamasında ocak sisteminin büyük etkisi vardır. Ocak sisteminin, Alevî Bektaşi toplumu için dini, içtimai, tarihi anlamı ve önemi vardır. Alevî toplumu, Alevîliğin şekillenmesinde büyük bir etkisi olan babaların, dedelerin, abdalların ve dervişlerin adlarını taşıyarak günümüze kadar gelen ocak kurumu sayesinde varlığını devam ettirmiştir. Makalemizde Alevîlikte ocak kültünün kökeni, anlamı, önemi ve tarihi seyir içerisindeki kurumsallaşması üzerinde durulacak, ocakların günümüzdeki problemleri kısaca anlatılacaktır. Bunun yanı sıra ocak sisteminin karşılaştığı problemlere veya karşılaşabileceği muhtemel tehlikelere dikkatleri çekmek de bu makalenin amaçları arasındadır. Sonuç olarak kurumların problemlerinin ve ihtiyaçlarının çözüm yollarını araştırmak ve çözüm önermenin akademik çalışmaların hedefi olduğu gerçeği göz önüne alınırsa biz bu çalışmamızda modern çağda; ocak kültünün ve dedelik kurumunun bilimsel, hukuksal, dinsel ve sosyal açıdan yeniden değerlendirilmesinin bir gereklilik olduğu kanaatine ulaştık ve bir takım çözüm önerilerini dile getirdik.
Keywords
Abstract
Alawites owe their existence continuing up to today to the presence of the ocak culture. The ocak system was very influential in the Alawite’s preserving their systematic structure up to the present by eluding the problems they went through and the religious groups they were affected from as a society, a religious group within the historical process and not being directly subject to assimilation. The ocak system has a religious, social and historical importance for the Alawite and Bektashi societies. The Alawite society survived up to the present by the courtesy of the extant ocak system which carried the names of babas, dedes, abdals and dervishes, who were very effective in the shaping of Alawism. In this article, we focus on the origins of the ocak culture in Alawism, its meaning and its institutionalization within the historical process. In addition, problems of ocaks today are briefly touched upon. We aimed at drawing attention to the problems faced by ocak culture and the possible threats it may face in the future. As a result, by considering the examining solutions to problems and needs of institutions and given the fact that the proposition is target solution of academic studies, we expressed thatin this changing modern age, the ocak culture and the institution of dedelik should be re-examinated from scientific, legal, religious and social perspectives. So that we expressed a number of proposed solutions.