Author:
Abstract
Türk kültüründe, halk hekimliğinin bir unsuru olan ocakla tedavi inanış ve uygulamaların kökeni, genel olarak İslam öncesi Türk topluluklarında görülen kamlık geleneğine dayanmaktadır. Belli bir hastalığı bir takım yöntemler ile tedavi etme gücüne sahip olduğuna inanılan ailelere ocak ismi verilmektedir. Bu ailelerde hastalık tedavisi ile uğraşan kişilere de ocaklı denilmektedir. Uşak ili, Eşme ilçesine bağlı Takmak köyünde de çocuğu olmayan ya da çocuğu anne karnında veya doğduktan sonra ölen kadınların çocuk sahibi olabilmek için müracaat ettikleri ırk atma ocağı bulunmaktadır. Türk ocak geleneğinde, genel olarak kadın hastalara kadın ocaklıların, erkek hastalara da erkek ocaklıların bakması yaygın bir uygulama olmakla birlikte, burada kadınlarla ilgili hastalığa erkek ocaklı olarak Galip Yıldırım’ın bakması dikkat çekicidir. Diğer taraftan ırk atma ocağı, geleneksel Türk dinindeki bazı unsurların, İslami dönemle birlikte varlığını günümüze kadar nasıl devam ettirdiğine dair güzel bir örnek teşkil etmektedir. Makalenin konusunu, Takmak köyünde ırk atma ocağı olan Galip Yıldırım’ın çocuğu olmayan kadınlar için yaptığı uygulamaların tasviri ve tahlili oluşturmaktadır. Makale verileri, 2012 yılında Melin Karataş için Galip Yıldırım’ın yaptığı ırk atma işleminin her aşamasına bizzat katılarak ve derinlemesine mülakat yapılarak elde edilmiştir. Elde edilen veriler deskriptif ve fenomenolojik metotlar kullanılarak Dinler Tarihi açısından değerlendirilmiştir. Böylece Takmak köyündeki, ırk atma ocağı ve buna bağlı olarak yapılan uygulamaların kökenleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
In the Turkish culture, the origins of beliefs and practices of treatment with "Ocak" which is an element of folk medicine, are based on the kamlik tradition of public opinion, which is seen in pre-Islamic Turkish communities in general. Families are given “Ocak” names to believe that they have the power to treat a certain disease with a number of methods. In these families, those who deal with disease treatment are called as “Ocakli”. For example, in the Takmak village of the Eşme in Uşak province, there is Irk Atma Ocagi where women who have no children because of health reasons or women who have lost their baby pre-birth or after birth can apply for having a child. In Turkish Ocak traditions, generally female Ocakli treat women and male Ocakli treat men who apply for that Ocak however Galip Yıldırım, who is exception of the general sitituation, is treating women as a male Ocakli. On the other side, Irk Atma Ocagi is a good example of how survived with some elements of traditional Turkish religion in the Islamic period. The subject of the article consists the description and analysis applications of Galip Yıldırım held for women having no children in his the ırk atma ocağı in Takmak village. The data of the article were obtained by Melin karataş who participated every stage of Galip Yıldırım's process during his traditional treatment session realized in 2012. The obtained data were evaluated in terms of History of Religions using descriptive and phenomenological methods. Thus, we are trying to present the roots of the Irk Atma Ocagi and related practices in Takmak village.