Author:
Abstract
Osmanlı şehirlerinde, sosyoekonomik ve ticari hayatın ana unsurunu dükkânlar oluşturmaktadır. Çarşılarda, bedestenlerde, mahalle aralarında, iskele/limanlarda han ve kervansaraylarda konumlanmış olan dükkânlar çeşitli esnaf kollarının imalat ve satış yapıp hizmet verdiği mekânlardır. Bunun yanında dükkânlar han odası veyahut mahzen olarak da kullanılmışlardır. Hatta berber dükkânları gibi bazı dükkânlar reayanın toplanma mekânı olmaları itibarıyla zaman zaman siyasi otoritenin hışmına da uğramışlardır. Çoğunlukla bir usta ile kalfa ya da çırağın faal olduğu bu dükkânlar Osmanlı esnaf teşkilatının devamı hususunda temel yapı taşlarıdır. Nitekim esnaf ile ilgili yapılmış çeşitli çalışmalar olmakla birlikte bu çalışmalarda çarşıların teşekkülü, esnaf kolları ve dükkânlarla ilgili sayısal birtakım veriler değerlendirilmiştir. Fakat esnaf kollarının faaliyet gösterdiği mekânlar olarak dükkânların içeriği ile ilgili son derece sınırlı bilgiler mevcuttur. Bu çalışmada amaç Beşiktaş kasabasındaki çeşitli esnaf kollarına ait dükkânlar üzerine odaklanmaktır. Bunlardan attar, berber, kahvehane, çörekçi, gözlemeci, sebzeci, leblebici, aşçı, kebapçı ve turşucu vb. dükkânları örneklem alınmıştır. Hem gıda imal edip satan hem de hizmet sektöründe yer alan esnaf kollarından seçilen bu örneklemler doğrultusunda dükkânlardaki alet edevat ile emtia tespit edilip dükkânlara dair bir tasavvur ortaya konmuş olacaktır. Bu dükkânlar incelenirken başlıca kaynak Beşiktaş şer’iye sicilleridir.
Keywords
Abstract
In the Ottoman cities, stores constitute the main element of socioeconomic and commercial life. The stores located in market places, covered bazaars, neighbourhoods, piers/harbours, inns and caravansaries are the places in which various branches of tradesmen make production and sales. Besides, stores were also used as an inn room or cellar. Moreover, some shops i.e. barbershops incurred the wrath of political power at times as they served as gathering places for the people. These shops which a master and a journeymanor an apprenticework in together, are the basic constituents of the Ottoman tradesmen organization. There are various studies carriedout on tradesmen, whiche valuate a number of numerical data on th organization of bazaars, tradesmen branches and shops. However, there is extremely limited information regarding the content of shops as the places where tradesmen branches were active. The purpose of this study is to focus on shops belonging to various tradesmen branches in Beşiktaş town. Among those; herbalist, barber, coffeehouse, vegetable-seller, round cake-maker, gözlemeci, leblebici, kebab-maker and picle maker etc. shops shall be taken as sample. Inaccordance with the sesamples which are selecte damong tradesmen branches that both produce and sale foods as well as located in the service industry, the tools and commodity in shops will be identified and thus an envision for the shops shall be presented. The main source to examine these shops are the Beşiktaş Kadi registers (shariah sicilis).