Author:
Abstract
Acısu Çayı Türkiye’nin güneyinde Akdeniz bölgesinde Antalya’nın ilçesi olan Serik’in kuzeyinde Toros dağları eteklerinde Akkayrak Tepe’nin (957 m) güney kesiminde yer alan karstik kaynaklardan doğmakta, kaynak noktasından güneye doğru sürekli – süreksiz yan kolları bünyesine katarak Belek beldesinde Akdeniz’e ulaşmaktadır. Bu çalışmanın amacı Acısu Çayı’nın drenaj özelliklerini morfometrik yöntemler kullanarak analiz etmek ve akarsuyun günümüzdeki jeomorfometrik özelliklerini kazanmasına neden olan coğrafi faktörleri belirlemektir. Çalışmada kullanılan verilerin temini için 1:25.000 ölçekli O26a1, O26a4, N26d3, N26d4 topografta haritası paftalarına Arc Map 10.5 yazılımıyla ekran sayısallaştırması uygulanmıştır. Ardından bazı temel morfometrik indis formülleri kullanılarak akarsuyun drenaj yoğunluğu, drenaj sıklığı, çatallanma evresi, akarsu uzunluk analizi, akarsuyun boyuna profili ve akarsu SL indeks değerleri (akarsu boy gradyan indeksi) analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda dantritik ve bozuk drenaj ağına sahip ve 5 evre çatallanma gösteren Acısu Çayı’nın drenaj yoğunluğu 1.13, drenaj sıklığı 0.88 olarak tespit edilmiştir. İnceleme alanına yapılan arazi çalışmaları ve harita analizlerinden elde edilen bulgulara göre Acısu Çayı’nın çatallanma evresi, drenaj yoğunluğu ve drenaj sıklığı sahanın jeolojik ve jeomorfolojik özelliklerinin denetiminde geliştiği belirlenmiştir. Acısu Çayı’nın boyuna profili ve diğer morfometrik indis değerleri göz önüne alınarak yapılan değerlendirmede akarsuyun denge profilinden uzak genç bir yapıda olduğu, aşındırma ve biriktirme faaliyetleri ile havzasını jeomorfolojik olarak şekillendirmeye devam ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Acısu Çayı takes its origin from the karstic sources in the southern part of Akkayrak Hill (957 m) at the hillside of the Taurus Mountains, north of Serik (Antalya city) in the Mediterranean Region, and reachs from the source point to the south by continuously and discontinuous stream forms the Mediterranean Sea in Belek area. The aim of this study is to analyze the drainage characteristics of Acısu Stream by using morphometric methods and to determine the geomorphometric features of the river.In order to provide the data used in the study, screen digitization was performed with Arc Map 10.5 software on map maps of 1: 25.000 scale O26a1, O26a4, N26d3, N26d4 topographers.The data used in the study were digitized with Arc Map 10.5 software from the maps on the topography of the O26a1, O26a4, N26d3, N26d4 and 1: 25.000 scale.Then morphometric index formulas were used to determine drainage density, drainage frequency, bifurcation stage, stream length analysis, stream longitudinal profile and streamed SL index values.As a result of the study, the drainage density of Acısu Stream with dantritic and damaged drainage network and 5 stage bifurcation was found to be 1.13 and drainage frequency was 0.88.Field studies were organised in the region and when the results were analyzed with map analysis, the following results were obtained. The bifurcation stage, drainage density and frequency of the river have been developed under the control of the geological and geomorphological characteristics of the area.When a total evaluation is made with the results of morphometric index values and longitudinal profile curve; It is observed that the stream is not in the equilibrium profile, it is in the young structure and the erosion and accumulation activities are continuing.